Περί αυτογνωσίας

• Κακός μεθ' ύβρεως πράσσει κακά, οι δε εαυτών επιγνώμονες σοφοί. [Ο αμετανόητος κακός άνθρωπος διαπράττει με θρασύτητα το κακό και καυχάται γι' αυτό. Όσοι όμως έχουν αυτογνωσία, είναι σοφοί και ταπεινόφρονες.] (Παροιμίες 13,10)
• Εκείνος γνωρίζει από όλους καλύτερα τον εαυτόν του, αυτός που δεν έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτόν του και ότι είναι ένα τίποτα. Περισσότερο από όλους δεν γνωρίζει τον εαυτόν του, εκείνος που υπερηφανεύεται. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Όταν ανακαλύψεις την πόρτα της καρδιάς σου, τότε ανακαλύπτεις την πύλη του ουρανού. Η άγνοια του εαυτού μας είναι αποτέλεσμα διεφθαρμένης προαιρέσεως. Επειδή έχουμε τόση κακία, ούτε τής ψυχής μας την απρέπεια αντιλαμβανόμαστε, ούτε την ασχήμιά της κατανοούμε. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Τίποτα δεν κάνει τον άνθρωπο να αγνοεί τόσο τον εαυτόν του, όσο όταν προσηλώνεται στα βιοτικά πράγματα. Και τίποτα πάλι δεν τον κάνει να προσηλώνεται τόσο στα βιοτικά πράγματα, όσο όταν αγνοεί τον εαυτόν του. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Η άγνοια του εαυτού μας είναι αποτέλεσμα διεφθαρμένης προαιρέσεως. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Γνώρισε τον εαυτό σου. Αυτό είναι η όντως αληθινή ταπείνωση, που διδάσκει την ταπεινοφροσύνη και συντρίβει την καρδιά. Και να εργάζεσαι γι' αυτό το πράγμα και να το φυλάγεις. Αν όμως δε γνώρισες ακόμη τον εαυτό σου, τότε ούτε τι είναι ταπείνωση γνωρίζεις, ούτε άρχισες την αληθινή πνευματική εργασία και φύλαξη. Γιατί το να γνωρίσεις καλά τον εαυτό σου είναι ο σκοπός και η ολοκλήρωση της εργασίας των αρετών. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
• Εκείνος που γνώρισε τον εαυτόν του, τερμάτισε όλα τα κατά Θεόν έργα του και μπήκε στον άγιο τόπο του Θεού, δηλαδή στη νοερή εργασία του Πνεύματος και στο Θεϊκό λιμάνι της απάθειας και της ταπεινώσεως. Εκείνος όμως, που δεν έφτασε να γνωρίσει τον εαυτό του δια μέσου της ταπεινοφροσύνης και της γνώσεως, βαδίζει ακόμη στη ζωή του με μόχθο και ιδρώτα. Αυτό υπαινίσσεται ο Δαβίδ όταν λέει: «Αυτόν τον κόπο αντιμετωπίζω, ώστε να μπω στον άγιο τόπο του Θεού. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
• Όποιος αξιώθηκε να δει τον πραγματικό εαυτόν του, είναι ανώτερος από εκείνον που αξιώθηκε να δει Αγγέλους. Η αυτογνωσία είναι το Α και το Ω της αγιότητας. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
• Ο άνθρωπος που δεν γνωρίζει τον εαυτόν του, είναι αλαζόνας, κορδώνεται, συμπεριφέρεται άσχημα και ασεβεί απέναντι στον Θεό. Υπερηφανεύεται πως είναι τάχα κάτι μεγάλο, ενώ είναι μηδαμινός και υψώνει τον εαυτόν του, ενώ είναι ο τελευταίος όλων. Προβάλλεται μέσα στην άγνοιά του και όταν μιλάει, αποκαλύπτεται η ανοησία του. Όποιος δεν γνωρίζει τον εαυτόν του, πάντοτε αμαρτάνει προς τον Θεό και έτσι απομακρύνεται περισσότερο απ' Αυτόν, διότι δεν γνωρίζει τη φύση των πραγμάτων και πως έχουν στα αλήθεια, αυτά καθεαυτά. Είναι ανήμπορος να εκτιμήσει κια να διακρίνει τα ευτελή από τα πολύτιμα, τα άξια από εκείνα που δεν έχουν αξία και τα τίμια, από εκείνα που στερούνται τιμής. Έτσι φθείρεται, εκδαπανάται στα μάταια και μηδαμινά, ενώ δεν νοιάζεται για αιώνια όντας πραγματικά αδιάφορος γι'αυτά. (Άγιος Νεκτάριος)
• Όποιος αγνοεί τον εαυτόν του, αγνοεί και τον Θεό. Ο άνθρωπος δίχως την επίγνωση του εαυτού του, πλανιέται μέσα στις ίδιες του τις σκέψεις, κυριολεκτικά αιχμαλωτίζεται από ποικίλλα πάθη, τυραννιέται από ορμητικές επιθυμίες, καταγίνεται με πολλά και μάταια, διανύει ζωή όχι ομαλή, αλλά άτακτη και πολυπράγμονη, σφάλλει σε όλα. Παραπαίει στον δρόμο της ζωής του, κλονιζόμενος σε κάθε του βήμα, σκοντάφτει, πέφτει και συντρίβεται. Ο ίδιος ποτίζει τον εαυτόν του καθημερινά με θλίψη και πίκρα, γεμίζει την καρδιά του με οδύνη και γενικά ζει βίο αβίωτο. (Άγιος Νεκτάριος)

Αγίου Νεκταρίου, Η εικόνα της αδικίας Εκ του βιβλίου: Το Γνώθι σαυτόν

ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ

 Ἡ εἰκόνα τῆς ἀδικίας

Εκ του βιβλίου: Το Γνώθι σαυτόν

Ἀδικία εἶναι ἡ συνήθεια νὰ βλέπη κανεὶς τοὺς νόμους μὲ ὑπεροψία. Ἀδικία εἶναι ἡ περιφρόνηση τῶν νόμων, ἡ καταπάτηση τοῦ δικαίου. Ἀδικία εἶναι ἡ ἐναντίωση στὸ θεῖο θέλημα. Εἶναι ἐνέργεια γιὰ νὰ ἐπικρατήσει τὸ κακό, ὁ πόλεμος, ἡ ταραχή, ἡ κακοδαιμονία, ἡ βασιλεία τοῦ πονηροῦ. Ἡ ἀδικία εἶναι ἀνοσιούργημα κι αὐτὸν ποὺ τὴν ἐργάζεται τὸν καθιστὰ ἀκάθαρτο μπροστὰ στὸν Θεό. Ἡ ἀδικία εἶναι ἀποκρουστικὴ στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ, καθὼς προσβάλλει τὸ πρῶτο τῶν θείων χαρακτηριστικῶν ποὺ εἶναι ἡ θεία δικαιοσύνη. Εἶναι δὲ μητέρα κάθε κακίας, ἀφοῦ μέσα στὴν ἀδικία κρύβεται διαμιᾶς ἡ κακία. 

Ἡ ἀδικία εἶναι πράξη ψυχῆς ποὺ δὲν συντάσσεται μὲ τὸν Θεὸ ἀλλὰ μὲ τὸν πονηρό. Ἡ ἀδικία φανερώνει ψυχὴ ποὺ δὲν ἔχει καμιὰ ἐπαφὴ τῶν συναισθημάτων μὲ τὴ λογική, οὔτε βέβαια μπορεῖ νὰ κυριαρχήσει πάνω στὰ πάθη καὶ τὶς ἐπιθυμίες της. Ἡ ἀδικία κρίνει πρὸς τὸ συμφέρον καὶ ὄχι πρὸς τὸ δίκαιο. Ἀποδίδει τὸ δίκαιο σ’ αὐτοὺς ποὺ ἀδικοῦν καὶ τὸ ἀφαιρεῖ ἀπ’ αὐτοὺς ποὺ δικαιοῦνται νὰ τὸ λάβουν. 

Ἡ ἀδικία γεμίζει τὴ γῆ μὲ θρήνους καὶ ὁ στεναγμὸς τῶν ἀδικημένων ἀνεβαίνει μέχρι τὸν οὐρανό. Ἡ ἀδικία, ἡ ὁποία δὲν ἔχει ἔλεος καὶ οἰκτιρμούς, δὲν δειλιάζει μπροστὰ σὲ τίποτα. Συνθλίβει τὶς καρδιὲς τῶν ἀδικημένων καὶ κάνει ἀπὸ τὰ μάτια τους νὰ τρέχουν πηγὲς δακρύων. Δὲν ἐλεεῖ τὸν ὀρφανὸ καὶ δὲν λυπᾶται τὴν χήρα. Πάντοτε ἀδυσώπητη καὶ ἀνελέητη, ἐπιβάλλει τὶς θελήσεις της καὶ ἐκτελεῖ τὶς ἀποφάσεις της. Ἡ τυραννία της εἶναι σκληρή· ὅπου δὲ ἐπικρατεῖ, κυριαρχεῖ ὁ στεναγμὸς καὶ ὁ πόνος.
Ἡ ἀδικία ἀρνεῖται τὸν Θεὸ καὶ δὲν ὑπολογίζει τὸ κράτος τῆς δύναμής Του. Ἡ εἰκόνα της προκαλεῖ φρίκη καὶ τρόμος καταλαμβάνει αὐτοὺς ποὺ τὴν ἀντικρύζουν. Εἶναι δύσμορφη καὶ ἀποτρόπαιη καὶ ἡ ὄψη της μοιάζει μὲ ἀρχαία ἐρινύα. Ὅπου κι ἂν ἐμφανισθεῖ, ἀπομακρύνεται ἀπ’ ἐκεῖ ἡ εἰρήνη, ἡ χαρὰ καὶ ἡ εὐθυμία. Ἡ παρουσία της προμηνύει καταιγίδα καὶ ἡ φωνὴ της ἀναγγέλει τὴν καταστροφή. Ἀπ’ ὅπου κι ἂν περάσει, ἡ ἐρήμωση γίνεται ὁλοκληρωτική.

  Ἡ ἀδικία εἶναι ὁ κακὸς δαίμονας ποὺ ἀφαιρεῖ τὴν εὐτυχία ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.

Εκ του βιβλίου
«Τὸ γνῶθι σατὸν
ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ»,
ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ

πηγή κειμένου: http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/

την Εκκλησία βρίσκουμε συνήθως δύο καταστάσεις ανθρώπων... Στον γκρεμό ή στον Χριστό;

Συντάκτης  π. Σπυρίδων Σκουτής 

Στην Εκκλησία βρίσκουμε συνήθως δύο καταστάσεις ανθρώπων...

Αυτούς που μπαίνουν για να θεραπευτούν και αυτούς που θέλουν να καλυφθούν.

Αυτούς που θέλουν να μετανοήσουν και αυτούς που θέλουν να μείνουν αμετανόητοι.

Αυτούς που θέλουν να εξομολογηθούν και αυτούς που θέλουν να αυτοδικαιωθούν.

Αυτούς που θέλουν να θεραπεύσουν την αμαρτία και αυτούς που θέλουν να βαπτίσουν την αμαρτία αρετή.

Αυτούς που θέλουν να διαλυθούν για τον πλησίον και αυτούς που θέλουν να διαλύσουν άλλους.

Αυτούς που θέλουν η ζωή τους να είναι ο Χριστός και αυτούς που θέλουν ο Χριστός απλά να είναι μέρος της ζωής τους όποτε και όταν το θελήσουν.

Αυτούς που θέλουν τον Χριστό και αυτούς που θέλουν κάτι από Εκείνον.

Αυτούς που παλεύουν για να θεραπεύσουν και να μεταμορφώσουν το “Είναι” τους και αυτούς που μένουν στο φαίνεσθαι και στο θεαθήναι.

Αυτούς που έρχονται σαν μετανοημένοι ληστές και πόρνες και αυτούς που μένουν αμετανόητοι Φαρισαίοι.

Αυτούς που θέλουν να διακονήσουν τον άνθρωπο και αυτούς που θέλουν να τους υπηρετούν οι άνθρωποι.

Αυτούς που ζητάνε βοήθεια από τον Χριστό για να κουβαλήσουν τον Σταυρό τους και αυτούς που κόβουν τον Σταυρό και τον πετάνε στα σκουπίδια.

Αυτούς που θέλουν τον Χριστό στην ζωή τους ως Πατέρα και οδηγό και αυτούς που τον θέλουν δικαστή εις βάρος των άλλων και τσιράκι τους.

Αυτούς που βλέπουν τον Χριστό ως πρόσωπο και αυτούς που βλέπουν τον Χριστό ως είδωλο.

Αυτούς που βλέπουν την Ορθοδοξία ως αποκάλυψη Θεού και αυτούς που την βλέπουν ως μια κοσμική θρησκεία.

Για όλους είναι ο Χριστός, όλους τους αγαπάει, όλους τους δέχεται, για όλους έχει το έλεος και την αγκαλιά Του ανοιχτή. Για τη δεύτερη κατάσταση των ανθρώπων απλά δεν θέλουν εκείνοι τον Χριστό και όχι ότι ο Χριστός δεν τους δέχεται.

Αμετανοησία σημαίνει αυτό το πράγμα: Με καλεί ο Χριστός να τρέξω στην αγκαλιά Του και εγώ δεν πάω γιατί ΔΕΝ ΘΕΛΩ…

Στη ζωή τα πάντα είναι θέμα επιλογών. . . Ακόμα και η κρίση είναι αυτό το πράγμα…

Η κρίση του Θεού τι είναι ; Ο βαθμός που θα μπει στο γραπτό που έχω γράψει ο ίδιος...Δεν φταίει λοιπόν ο εξεταστής αλλά θα γευτώ μέσα από την δική μου προσπάθεια τα ανάλογα αποτελέσματα.

 Δύο σταυροί ένας αριστερά του Κυρίου και ο άλλος δεξιά…

Δύο πόρτες έχει η ζωή λέει ένα λαϊκό άσμα…

 Δύο δρόμοι ως τρόποι μετοχής υπάρχουν και στην Εκκλησία ο δρόμος της μετανοίας και ο δρόμος της αμετανοησίας

 Ο ένας δρόμος οδηγεί στον Χριστό και ό άλλος στον γκρεμό….

 Τα πάντα είναι θέμα επιλογών… Καλή πορεία μετανοίας ..

iησούς Χριστός: Ο ανιδιοτελής φίλος του λαού

Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Ο Λυτρωτής ημών Χριστός, το παιδί του Θεού αλλά συγχρόνως και παιδί του λαού, γεννημένος και μεγαλωμένος μέσα σε ταπεινές και φτωχικές συνθήκες της ζωής, γνώρισε από κοντά τον λαό, εξετίμησε τις μεγάλες αρετές της απλής και αψιμυθίωτης ψυχής του και γι’ αυτό τον συμπάθησε, τον συμπόνεσε και αφοσιώθηκε στην λύτρωσή του από τα δεινά που τον μάστιζαν. Αφ᾽ ενός μεν δεινά σωματικά: πολύμορφες αρρώστιες, στερήσεις και κακουχίες· αφ᾿ ετέρου δε δεινά ψυχικά: πολύμορφες παθήσεις ψυχικές, ζευγαρωμένες με αποβιταμίνωση και ατροφία πνευματική.
Κι έτσι ο Ιησούς Χριστός, σαν πατέρας στοργικός, μερίμνησε για όλα τα αρρωστήματα και τα δεινοπαθήµατα του καταφρονημένου και παραμελημένου λαού. Και τον μεν πνευματικόν υποσιτισμό του λαού αντιμετώπισε ο Κύριος με την πνευματική τροφή της διδασκαλίας Του, τις δε σωματικές και ψυχικές αρρώστιες θεράπευσε με την παντοδυναμία της θεϊκής Του φύσεως. «Και περιήγεν ο Ιησούς διδάσκων.... και θεραπεύων πάσαν νόσον  εν τω λαώ» (Ματθαίου δ΄, 23).
Ούτε στείρα περιέργεια, ούτε αλαζονική περιφρόνηση, ούτε άνανδρος φόβος, αλλ᾽ ούτε και ποταπή κολακεία παρακινούσαν τον Ιησούν Χριστόν να ενδιαφερθεί για τον λαόν. Ο Κύριος μακράν από κάθε δηµοκοπία και συμφεροντολογία και ιδιοτελή εκμετάλλευση των ανθρωπίνων αδυναμιών, µόνον από ιδεολογική αντίληψη και αγνή διάθεση συμπάθησε τον λαό και τον συμπόνεσε, εφόσον τον έβλεπε κουρασμένο και ταλαιπωρημένο, αγνοημένο και παραμελημένο σαν κοπάδι προβάτων χωρίς βοσκό (Ματθαίου ι΄, 36).
Και το άδολον ενδιαφέρον του Χριστού για τον λαό μαρτυρούν οι ανύστακτες φροντίδες Του, όχι µόνο για τις πνευματικές αλλά και για τις σωματικές ανάγκες του λαού, και για τη συντήρηση της υλικής του ζωής. Ζω σηµαίνει αντιπαλεύω με την πείνα και τη δίψα, με το κρύο και τη ζέστη, με την εξάντληση και τη φθορά. Η διατήρηση λοιπόν της σωματικής ζωής είναι μία νίκη κατά της φθοράς, που εξασφαλίζεται με μία συνεχή και επίμονη και κουραστική προσπάθεια.
Τον βασικό δε αυτό νόµο της ζωής και από ανθρώπινη πείρα τον γνώριζε καλά ο Κύριος, εφόσον έως το τριακοστό έτος της εδώ ζωής Του µόχθησε και Εκείνος στο εργαστήρι του τέκτονος Ιωσήφ στη Ναζαρέτ. Η καρδιά Του λοιπόν ξεχείλιζε από συμπάθεια προς τον λαό, που μοχθεί και τσακίζεται για τον άρτο τον επιούσιο και γι’ αυτό στην έρημο κατ᾽ επανάληψη διέθρεψε τον πεινασμένο και κουρασμένο λαό. Αλλ᾽ «όπου το πτώμα εκεί και οι αετοί», και οι αρρώστιες σαν προχειρότερο στόχο έχουν συνήθως το υποσιτιζόμενο και εξαντλημένο σώμα του ταλαίπωρου λαού.
Γι’ αυτό λοιπόν και ο Χριστός-Λυτρωτής, που τόσο βαθιά συµπόνεσε τον λαό στις ταλαιπωρίες και κακουχίες του, πολεμούσε ανένδοτα την λερναίαν Υδρα των λαϊκών ασθενειών, προθυµότατα θεραπεύων κάθε νόσο και κάθε κακοπάθεια του λαού.

Αλλά και για τις πνευματικές ανάγκες του λαού, πατρικά προνόησε ο Χριστός, αφού πλουσιοπάροχα και ακούραστα διέτρεφε τον λαό με το θεσπέσιο «μάνα» της διδασκαλίας Του. Γενικώς δε, καλοκάγαθα άνοιγε στον λαό τη στοργική Του αγκαλιά και τον καλούσε, λέγοντας: «Δεύτε προς µε πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών» (Ματθαίου ια΄, 28).
* * * * *
Και τότε και τώρα και πάντοτε προσκαλούνται στοργικά να πλησιάσουν τον Χριστόν όσοι έχουν αποκάμει σωματικά και ψυχικά στον τραχύν αγώνα της ζωής και όσοι αγωνιστές της αμαρτίας έχουν νικηθεί απ᾿ αυτήν και σκλαβωθεί.
Ο Χριστός-Λυτρωτής υπόσχεται να δώσει στους μεν πρώτους ξεκούραση και ενίσχυση, στους άλλους δε συγχώρηση και λύτρωση. Και το μαρτύριο της απολυτρώσεώς μας το βλέπετε εκεί ψηλά στον Σταυρό αιώνια. Αδιάψευστο, ακατάλυτο.
Με την αιματηρή θυσία του Γολγοθά ο Χριστός κατήργησε, όχι µόνο τον φραγµό που χώριζε τον εναγή άνθρωπο απ᾿ τον Πάναγνο Θεόν, αλλά και τα διαφράγµατα που χώριζαν τους ομαίμονας ανθρώπους (Πράξεων ιζ΄, 26) σε πατρικίους και πληβείους, σ’ ελευθέρους και δούλους, σ᾽ ευγενείς και αγενείς. Για το Ευαγγέλιο του Χριστού «ουκ ένι Ελλην και Ιουδαίος, βάρβαρος, Σκύθης, δούλος και ελεύθερος» (Προς Κολοσσαείς γ΄, 11). Κατά τη Χριστιανική αντίληψη και ο αφανέστερος και αμαθέστερος και πενέστερος άνθρωπος, έχει σταθερή αξία απέναντι του Θεού, ο Οποίος όχι μόνον του χάρισε τη φυσική ζωή, αλλά και τον συμπεριέλαβε στο πλαίσιο της πνευματικής απολυτρώσεως.

* * * * *
Κατά τη χριστιανική αντίληψη οι κοινωνικές και ταξικές διακρίσεις, δημιουργήματα κατά συνθήκη εφημέρων οργανώσεων, δεν έχουν αντικειμενική αξία στην πνευματική βασιλεία του Χριστού, όχι µόνον στην επουράνια αλλά και στην επίγεια.
Τα µέλη της Εκκλησίας του Χριστού αποτελούν εν σώμα, έναν οργανισμό, έναν λαό περιούσιο. Καθώς δε στο ανθρώπινο σώμα δεν γίνονται εγωιστικές διακρίσεις εντίμων και ατίμων μελών, αλλά τα ευφυέστερα και ισχυρότερα όργανα επαγρυπνούν και προστατεύουν τα ασθενέστερα, έτσι και στο σώμα της χριστιανικής κοινωνίας όσοι έχουν θέση πλεονεκτική: ηθική, πνευματική, υλική, έχουν συγχρόνως και καθήκον ιερό τα οποιαδήποτε πλεονεκτήματά των· σοφία και πείρα και δύναμη και πλούτο να τα διαθέτουν για την ενίσχυση και ωφέλεια των μειονεκτούντων ως προς την κτήση και την απόλαυση των φυσικών και επικτήτων αγαθών της παρούσης ζωής.
Ο απόστολος Παύλος πριν από 20 αιώνας ενομοθέτησε για μας τους Χριστιανούς το «οφείλομεν ημείς οι δυνατοί τα ασθενήματα των αδυνάτων βαστάζειν» (Προς Ρωμαίους ιε΄, 1). Οσοι λοιπόν δυνατοί και πλούσιοι σε γνώσεις ή πείρα ή χρήμα, σε πίστη και ελπίδα και αγάπη, συναισθανόμενοι την απαράγραπτη Χριστιανική τους υποχρέωση, του να βαστάζουν δηλαδή των αδυνάτων τα βάρη, ως και την απέναντι του αδεκάστου Θεού αναπόφευκτη λογοδοσία που θα δώσει ο καθένας, ας ενδιαφερθούν με φιλάδελφη διάθεση για τις πνευµατικές, ηθικές και υλικές ανάγκες του λαού µας. Ας μην ξεχνάμε ότι όλοι είμεθα «σαρξ εκ της σαρκός και οστούν εκ των οστών» (Γενέσεως β΄, 23) του λαού. Ας μην ξεχνάμε προπαντός, ότι ο άσαρκος Θεός εσαρκώθη εκών και εταπεινώθη και κατά την ανθρώπινη φύση Του πείνασε και δίψασε, πόνεσε και έκλαψε, σταυρώθηκε και πέθανε για τον λαό. Στον αγαπημένο λοιπόν και ευλογημένο από τον Σωτήρα και Λυτρωτή µας λαό, αξίζει και εκ μέρους μας κάθε τιμή και αγάπη και θυσία.

Του π. Αντώνιου Χρήστου: Το Θαβώριο Φως η μόνη διέξοδος και θεραπεία, στην περίεργη περιρρέουσα ατμόσφαιρα που βιώνουμε

Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου

Προϊστάμενος Ι.Ν. Προφήτου Ηλία Κόρμπι Βάρης, της Ι. Μ. Γλυφάδας Ε. Β. Β. & Β. 

Αγαπητοί μου Αναγνώστες βρισκόμαστε στην ευλογημένη περίοδο του Δεκαπενταύγουστου και εορτάσαμε ήδη τη μεγάλη εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού. Μπορεί η Παναγία μας να δεσπόζει αυτό τον μήνα, τόσο με τις καθημερινές Ιερές Παρακλήσεις, την Εορτή της Κοιμήσεώς της, όσο στην απόδοση της ίδιας Εορτής 23 Αυγούστου, καθώς και στις 31 Αυγούστου στην Εορτή της Τιμίας Εσθήτος της Παναγίας, αλλά η Εορτή της Μεταμορφώσεως, είναι από τις μεγαλύτερες Δεσποτικές εορτές όλου του χρόνου.

Η εορτή της Μεταμορφώσεως είναι έντονα τριαδολογική, καθώς βλέπουμε τη θεϊκότητα του Σωτήρος Χριστού, ακούμε την φωνή Του Θεού Πατέρα και αισθανόμαστε την νεφέλη ως φανέρωση Του Αγίου Πνεύματος. Ταυτόχρονα είναι εορτή καθαρά ανθρωποκεντρική με την έννοια ότι αγγίζει αλλά κυρίως υπερβαίνει τις οντολογικές μας προδιαγραφές, αυτό που ονομάζουμε στην Θεολογία μας αγιότητα ή υπέρ φύση κατάσταση. Γιατί; Μα Γιατί βλέπουμε την ανθρώπινη φύση να μετέχει του άκτιστου Φωτός Του Θαβώρ, στην Θεότητα, θεραπευμένη και αναμάρτητη. Επίσης ο Προφήτης Ηλίας και ο Μωυσής, ως εκπρόσωποι των προφητών και του Νόμου της Παλαιάς Διαθήκης, καθώς και οι τρεις μαθητές Του Κυρίου Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης, μετείχαν αυτού Του Φωτός, με βάση την πνευματική κατάσταση του καθενός. Τέλος η Εορτή της Μεταμορφώσεως είναι άρρηκτα συνυφασμένη με τον Σταυρό Του Κυρίου μας, αφού έγινε λίγο προ του Πάθους Του, και συγκεκριμένα σαράντα ημέρες πριν πάθει και σταυρωθεί, ώστε να καταλάβουν όλοι ότι όταν θα λάμβαναν χώρα όλα αυτά, δεν θα είναι από αδυναμία, αλλά εκούσια επιλογή και εφαρμογή του σχεδίου της Θείας Οικονομίας Του Θεού.

Παράλληλα οι Θεοφόροι Πατέρες, φυσικά όχι τυχαία, τοποθέτησαν την Εορτή της Μεταμορφώσεως 6 Αυγούστου κάθε έτους, ακριβώς 40 μέρες πριν την Εορτή της Υψώσεως Του Τιμίου Σταυρού για να μας δείξουν ότι και εμείς για να έχουμε αυτό το Φως, αξίζει να σηκώσουμε τον δικό μας Σταυρό, ακολουθώντας τον Κύριο. Για να γίνουμε μέτοχοι και αγωγοί αυτού του Φωτός, αξίζει να απαρνηθούμε τον αμαρτωλό εαυτό μας, να σηκώσουμε αγόγγυστα αυτό τον Σταυρό της στενής πύλης, που όμως οδηγεί στη σωτηρία.

Ενώ στην Εκκλησία μας έχουμε αυτό το πλαίσιο, αυτά τα ερεθίσματα και πορευόμαστε παρά τις αδυναμίες μας, σε αυτή την πορεία τη λουσμένη από το Θαβώριο Φως, ταυτόχρονα «σκιές» και «σκοτάδια» μας προκαλούν και μας δοκιμάζουν συνεχώς στην καθημερινότητά μας. Κάποια είναι γνωστά και διαχρονικά και αναμενόμενα, κάποιες προκλήσεις όμως είναι καινούργιες και πρωτοφανείς ή παλιές μεν, αλλά με νέο πρόσωπο και εμφάνιση. Το περίεργο είναι ότι βρισκόμαστε σε τόση σύγχυση στην εποχή μας, που «τις σκιές» και «τα σκοτάδια», τα βαπτίζουν και τα προωθούν «ως Φως», ενώ το Θεϊκό Φως της Εκκλησίας, το παρουσιάζουν ως σκοτάδι, αναχρονιστικό και μεσαιωνικό. Θα προσπαθήσουμε στις παρακάτω εναπομείνασες γραμμές, να περιγράψουμε την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, όπως τουλάχιστον γίνεται αντιληπτή σε εμάς και μας ώθησε να προχωρήσουμε στην σύνταξη αυτού του άρθρου:

α) Σε παγκόσμιο επίπεδο: Παρόλη τη φαινομενική σχετικά ηρεμία, υπάρχει μία υποβόσκουσα αναταραχή, τόσο σε επίπεδο διεθνών σχέσεων με πολεμικές, ακόμη και ένοπλες συγκρούσεις, όσο και με έντονη οικολογική ανησυχία που εξαπλώνεται ραγδαία, αφού έχουμε με το φαινόμενο του θερμοκηπίου ταχύτατο λιώσιμο των πάγων στον Βόρειο Πόλο και την Ανταρκτική και με ό,τι αλυσιδωτές συνέπειες και κινδύνους αυτό φέρνει.

Τον προηγούμενο μήνα βγήκε επιστημονικό πόρισμα που έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου, ότι για φέτος ως ανθρωπότητα, έχουμε ήδη εξαντλήσει τους φυσικούς πόρους του πλανήτη μας, που αυτός αντέχει να παράγει και φυσικά να ανανεώνει (πολύ νωρίτερα από άλλες χρονιές) και ό,τι καταναλώνουμε από εδώ και πέρα είναι επιβάρυνση με ανυπολόγιστες συνέπειες.

β) Σε ευρωπαϊκό επίπεδο: Μετά τις πρόσφατες Ευρωεκλογές και τη σταδιακή αλλαγή προσώπων στις υπεύθυνες θέσεις του ευρωπαϊκού συνασπισμού, διαπιστώνουμε μία Ευρώπη που προσπαθεί να βρει και να επαναξιολογήσει την ταυτότητά της (η άνοδος της ακροδεξιάς τη δοκίμασε και την προβλημάτισε πολύ), έχοντας παράλληλα τρεις ωρολογιακές βόμβες να αντιμετωπίσει:

Ι) Το Brexit και ότι αυτό συνεπάγεται με κίνδυνο να συμπαρασύρει και κλονίσει όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα,

ΙΙ) Το δημογραφικό πρόβλημα-γήρανση του Ευρωπαϊκού πληθυσμού, με πρόσφατες μελέτες που είναι ανησυχητικές για σχεδόν τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και

ΙΙΙ) Το μεταναστευτικό ρεύμα με πληθυσμούς από Αφρική και τη μέση Ανατολή, που ναι μεν δίνουν κάποια λύση στο πρόβλημα της υπογεννητικότητας, από την άλλη όμως δημιουργούν πολλά περισσότερα, σε τέτοιο σημείο που μιλάμε ακόμη και για αντικατάσταση των αξιών της Ευρώπης με αυτές του Ισλάμ και όχι μόνο.

γ) Σε εθνικό επίπεδο: Μπορεί λόγω των πρόσφατων Εθνικών εκλογών και επειδή βρισκόμαστε στην εποχή που ο λαός κυρίως ασχολείται με τα μπάνια του και τις διακοπές του, τα πράγματα να φαίνονται και εδώ κάπως ήρεμα με ακτίνες αισιοδοξίας, όμως η συχνή σεισμική δραστηριότητα του Εγκέλαδου, η συνεχώς εχθρική και προκλητική συμπεριφορά της γειτονικής Τουρκίας, όσο και οι πάντα διαχρονικές παθογένειες της νεοελληνικής μας κοινωνίας, δημιουργούν στους περισσότερους μία αίσθηση ανασφάλειας και επιφυλακής.

Και δ) Σε εκκλησιαστικό επίπεδο, όλοι γίναμε μάρτυρες της επιθέσεως, του χλευασμού και της προσπάθειας φιμώσεως του Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου, από κέντρα επίσημα θεσμικά αλλά και παρασκηνιακά και το χειρότερο και εντός της Εκκλησίας, επειδή μετέφερε την άποψη του Αγίου Πορφυρίου για το θέμα της σεμνότητας που αξίζει να διάγουν τα ανδρόγυνα στις συζυγικές σχέσεις, αλλά και την παρεκτροπή της ομοφυλοφιλίας, προσπαθώντας να δώσει μία πνευματική εξήγηση, συνδυάζοντας την κοινή παραδεδομένη επιστημονική αλήθεια, ότι το έμβρυο έχει άμεση σχέση και επηρεάζεται από τη συμπεριφορά και τη διάθεση της μητέρας. Μπορεί ο Μητροπολίτης να έσφαλε σύμφωνα με τα τρέχοντα επιστημονικά δεδομένα, μπορεί ο κάθε ένας να έχει τις επιφυλάξεις του, το σίγουρο είναι ότι δεν προπηλάκισε ή στοχοποίησε κανέναν, απλά όπως λέει και ο λαός μας «Οποιος έχει τη μύγα, μυγιάζεται…»! Αλλωστε τόσα καλά έχει πει στις ομιλίες του ο συγκεκριμένος Μητροπολίτης, «Γιατί μείνανε μόνο σε αυτό»; Ευτυχώς μετά τη γενική κατακραυγή, τον χλευασμό και τα μηνύματα μίσους που κατέκλυσαν το διαδίκτυο και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, βγήκαν κάποια πολύ ωραία κείμενα υπερασπίσεως των θέσεων της Εκκλησίας και του Μητροπολίτου ειδικότερα, που φυσικά κανείς υβριστής δεν έχει τα κότσια να μπορεί να αναιρέσει και να αντικρούσει με επιχειρήματα.

Ολοκληρώνοντας και αυτό το άρθρο μας, καταλαβαίνουμε αδελφοί μου, ότι στη σύγχυση, στη ρευστότητα και τους κινδύνους όλης αυτής της συνοπτικής επικαιρότητας σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, ελληνικό και εκκλησιαστικό επίπεδο που παραθέσαμε, καταλαβαίνουμε ότι η λύση και η αναφορά μας για να αντιμετωπίσουμε σωστά όλες τις προκλήσεις και τα προβλήματα, είναι ο Θεός και το Αγιο Φως Του, που πλούσια μας δίνει στη Μεταμόρφωση, στην Ανάσταση, στην Πεντηκοστή και τα Θεοφάνεια. Αυτό το Φως που περιμένει να το αναζητήσουμε και να το προσεγγίσουμε στη ζωή μας και να είμαστε σίγουροι ότι θα μας θεραπεύσει και θα μας διαλύσει τα μεγάλα και τα μικρά σκοτάδια μας, που φέρνει η αμαρτία ή η υλοποίηση του ανθρωπίνου θελήματος, αγνοώντας το θέλημα Του Θεού! Οταν γευτούμε αυτού του Φωτός, τίποτα άλλο δεν θα θέλουμε στη ζωή μας, όλα τα άλλα είναι απλά σαν τις πυγολαμπίδες μπροστά στον ήλιο… Αμήν!

Με θολωμένα πνευματικά μάτια τρέχουμε σε δρόμους σκοτεινούς

Γράφει ο π. Σπυρίδων Σκουτής 

Πως βλέπουμε τα πράγματα και εννοώ με την πνευματική όραση θα καθορίσει και τα αποτελέσματα που θα δεχτούμε αλλά και την πορεία που θα βαδίσουμε στην ζωή μας. 

Στον Ορθόδοξο θεραπευτικό δρόμο ο κόσμος βλέπει την άσκηση σαν αγγαρεία ή σαν κάτι βασανιστικό. «Έλα μωρέ σιγά μην νηστέψω, και τι έγινε», «Δεν πηγαίνω στις ακολουθίες βαριέμαι έχω κάτι καλύτερο να κάνω το πρωϊ», «Γιατί να πάω να κάθομαι όρθιος τόσες ώρες έχει νόημα; άλλα είναι τα σημαντικά», «Κάνω κάποια επιλεκτική άσκηση έτσι για αποτοξίνωση όποτε μπορώ». «Και την yoga μου θα κάνω, και το tattoo μου θα χτυπήσω ο Θεός δεν τα βλέπει αυτά ούτε βλέπει τα κρεβάτια μας».

Όσοι αδερφοί μας λένε αυτές τις φράσεις βλέπουμε ότι δεν έχουν καταλάβει ούτε ποιος είναι ο Θεός ούτε ποιος είναι ο άνθρωπος και τα πάντα τα βλέπουνε από ένα προσωπικό ηδονικό βλέμμα και μάλιστα θέλουμε και τον Θεό να ευλογεί την κάθε αμαρτία. Μάλιστα με την φράση "Έλα μωρέ, δεν τα βλέπει αυτά ο Θεός" μπαίνουμε και στην θέση του Θεού. Όλα κεντημένα και προσαρμοσμένα στα μέτρα μας.  Οι περισσότεροι αγνοούν ότι υπάρχει άλλη ζωή και Βασιλεία των ουρανών οπότε μην χάνουμε χρόνο με Χριστό και Παναγία και νηστείες ας αρπάξουμε την ζωή μας όσο μας μένει και θα καλέσουμε τον Χριστό όταν μας πει ο γιατρός κάποια δυσάρεστα. Υπάρχουν πολλοί που βγάζουν καντήλες με την εξομολογηση αρχικά διότι δεν την πιστεύουν διότι δεν την θεωρούν Ιερό Μυστήριο και από την άλλη κάποιοι δεν θέλουν να κάνουν υπακοή για να θεραπευτούν. Έχουν σαν ωραία ερωμένη την αμαρτία περνάνε καλά και δεν θέλουν να την αφήσουν οπότε "όλα ΟΚ" που λέει και ο λαός. Εύκολη απάντηση σε όλα "Αφου περνάω καλά !!, πειράζω κανέναν;". 

Αχ αδερφέ ! Ομως αυτό το "καλά" σε θανατώνει αργά-αργά, δεν εισαι φτιαγμένος για την ηδονή του κόσμου που θα γίνει οδύνη και γκρεμός αλλά για τον έρωτα του Νυμφίου και για την Βασιλεία των Ουρανών! Είμαστε τελικά τρελοί!!! Να είσαι τιμώμενο πρόσωπο σε παλάτι για την αιωνιότητα και εμείς να ψάχνουμε ηδονές στα σκουπίδια του κόσμου τούτου!!!

Ας ξεθολώσουμε τα πράγματα. Την άσκηση την κάνουμε από έρωτα για θεραπεία ώστε να βρούμε την πνευματική μας υγεία, στις ακολουθίες πάμε για συμμετοχή και για πνευματική τροφή και εσωτερική καλλιέργεια. Η κούραση στην άσκηση δεν είναι βασανισμός αλλά καλλιεργούνται οι μύες του πνεύματος ώστε να δυναμώσουμε πνευματικά για να αντιμετωπίσουμε νικηφόρα τους πειρασμούς που θα έρθουν. Όσο για το σώμα είναι ναός του Αγίου Πνεύματος δεν χρειάζεται ούτε ζωγραφικές και μουντζούρες επάνω του ούτε επικλήσεις πνευμάτων για να βρεί κάποια υποτιθέμενη ηρεμία που στην ουσία είναι δαιμονική. Ποθούμε τον Νυμφίο τα υπόλοιπα είναι άχρηστα και ζημιώνουν τον άνθρωπο. Λύσεις υπάρχουν για όλα  δυστυχώς δεν τις θέλουμε διότι οι λύσεις αυτές θέλουν κόπο , ευθύνη και σταυρό και εμείς ποθούμε παράδεισο με καλοπέραση.

Θέλουμε λοιπόν να κάνουμε πράγματα για να κερδίσουμε τον κόσμο και όχι τον Ουρανό. Κάνουμε τα αντίθετα από ότι λέει το Ευαγγέλιο : «Τι γαρ ωφελείται άνθρωπος εάν τον κόσμον όλον κερδήσει, την δε ψυχήν αυτού ζημιωθεί;» [Ματθ. ιστ' 26]». Εμείς κάνουμε τα πάντα για να κερδίσουμε τον κόσμο με αποτέλεσμα να πληγώνουμε την ψυχή μας που ποθεί τον Χριστό και εμείς της λέμε ΟΧΙ…

Ας δούμε λοιπόν την άσκηση με χαρά, ευχαριστία και ανάγκη,  τον Χριστό ως πατέρα, δάσκαλο, σωτήρα, οδηγό και την Βασιλεία των Ουρανών ώς πόθο , ως πρόσκληση και πρόκληση υπαρξιακή.

Γράφει στην «ΚτΟ» ο Μητροπολίτης Καισαριανής: «Η σκηνή του Θεού μετά των ανθρώπων»

Του Μητροπολίτη Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ

α΄. Η «οικονομία» της Παλαιάς Διαθήκης στις σχέσεις Θεού και ανθρώπων ήταν οικονομία απόστασης. «Οικονομία» στην Αγία Γραφή και την παράδοση της Εκκλησίας ονομάζεται το σχέδιο διακυβερνήσεως των ανθρώπων από τον Θεό που αποβλέπει στη σωτηρία και στην επανόρθωση της πεπτωκυίας ανθρωπίνης φύσεως.

Οταν ο Θεός φανερώθηκε στο Σινά, στην καιομένη και μη καταφλεγομένη βάτο, ακόµη και στον δούλο Του τον Μωυσή, στον οποίο δήλωσε ότι έχει την εύνοιά Του (Εξόδου κγ΄, 17), είπε στάσου μακριά μου: «Μην πλησιάσεις εδώ· βγάλε τα υποδήµατά σου απ’ τα πόδια σου» (Εξόδου γ΄, 5). Αν και ο Μωυσής ήταν ευνοούμενος του Θεού, εν τούτοις έπρεπε να σταθεί μακριά Του κατά την θεοφάνεια.

Επίσης όταν φανερώθηκε στο όρος Σινά, στον δικό Του εκλεκτό και χωριστό λαό τους Ισραηλίτες για να εξαγγείλει τις γνωστές εντολές Του προετοιμάζοντάς τους για να ζήσουν το γεγονός της φανερώσεως του Θεού, παρήγγειλε στο Μωυσή να κρατήσει σε απόσταση τους Ισραηλίτες από το όρος της θεοφανείας: Θα βάλεις όρια γύρω στο όρος να μην πλησιάσει κάποιος άνθρωπος (Εξόδου ιθ΄, 21). Και πάλι ο Θεός κρατά σε απόσταση τους Ισραηλίτες, που ωστόσο ήταν λαός που είχε την εύνοιά Του.

Στη λατρεία που ετελείτο από τους Ισραηλίτες τόσο στην Σκηνή του Μαρτυρίου, όσο ευρίσκονταν στην έρημο, όσο και στον Ναό των Ιεροσολύμων αργότερα, όταν οι Ισραηλίτες είχαν εγκατασταθεί στην Παλαιστίνη, επικρατούσε πάντοτε ο νόμος της απόστασης. Ιδού πώς:

Το πλήθος των Ιουδαίων δεν επιτρεπόταν να πλησιάσει στον Ναό που ήταν το κατοικητήριο του Θεού. Απαγορευόταν να εισέλθει ακόμη και σ’ αυτή την εξωτερική αυλή του Ναού. Στην εσωτερική αυλή εισέρχονταν μόνο οι Ιερείς για να επιτελούν τις θυσίες. Ουδείς έτερος από τους Ιερείς τολμούσε να εισέλθει. Ενώ το εσωτερικό µέρος του Ναού ήταν άβατο για όλους, τα λεγόμενα «άγια των αγίων». Εκεί εισήρχετο ο Αρχιερέας µόνο µία φορά τον χρόνο κατά την εορτή του Εξιλασμού για να ιλεώσει, εξευμενίσει τον Θεό, παρακαλώντας τον για τον αμαρτάνοντα λαό.

Με όλα αυτά τα μέτρα ήθελε ο Κύριος, την αρχαία εκείνη εποχή, να διδάξει τον άνθρωπο ότι η αμαρτία Του ήταν τόσο φοβερά απεχθής, ώστε να τον εμποδίζει να έχει κοινωνία μαζί Του (Ησαΐου α΄, 14-15). Επεδίωκε να διδάξει τον άνθρωπο να απεχθάνεται και να αποστρέφεται την αμαρτία όπως την αποστρεφόταν ο Ιδιος. Το σχέδιο της παιδείας του Θεού είχε σκοπό να κάνει τους ανθρώπους να αντιληφθούν το πλάτος του χωρισμού μεταξύ ενός άγιου Θεού και ενός αμαρτωλού, ενός μολυσμένου από την αμαρτία λαού, όπως το αντιλαμβάνεται και το εκφράζει, φωνάζοντας ο Ησαΐας συντετριμμένος μπροστά στη μεγαλοπρέπεια του Αγίου και Τρισαγίου Θεού:

«Ω τάλας, εγώ ότι κατανένυγμαι, ότι άνθρωπος ων και ακάθαρτα χείλη έχων, εν μέσω λαού ακάθαρτα χείλη έχοντος εγώ οικώ και τον βασιλέα Κύριον Σαβαώθ είδον τοις οφθαλμοίς μου» (Ησαΐου στ΄, 5). Με την ίδια ταπείνωση προσεύχονταν ζητούντες την σωτηρία τους οι τρεις Παίδες στην κάμινο της Βαβυλώνος.

« Οτι δίκαιος ει επί πάσιν, οις εποίησας ημίν, και πάντα τα έργα σου αληθινά, και ευθείαι αι οδοί σου, και πάσαι αι κρίσεις σου αλήθεια, και κρίματα αληθείας εποίησας κατά πάντα, α επήγαγες ημίν και επί την πόλιν την αγίαν την των πατέρων ημών Ιερουσαλήμ, ότι εν αληθεία και κρίσει επήγαγες ταύτα πάντα, διά τας αμαρτίας ημών. Οτι ημάρτομεν και ηνομήσαμεν αποστήναι από σου και εξημάρτομεν εν πάσι και των εντολών σου ουκ ηκούσαμεν, ουδέ συνετηρήσαμεν ουδέ εποιήσαμεν καθώς ενετείλω ημίν, ίνα ευ ημίν γένηται· και πάντα, όσα επήγαγες ημίν και πάντα όσα εποίησας ημίν, εν αληθινή κρίσει εποίησας και παρέδωκας ημάς εις χείρας εχθρών ανόμων, εχθίστων αποστατών, και βασιλεί αδίκω και πονηροτάτω παρά πάσαν την γην· και νυν ουκ έστιν ημίν ανοίξαι το στόμα· αισχύνη και όνειδος εγενήθημεν τοις δούλοις σου και τοις σεβομένοις σε· μη δη παραδώης ημάς εις τέλος διά το όνομά σου και μη διασκεδάσης την διαθήκην σου» (Δανιήλ γ΄, 3-10).

β΄. Μ’ αυτή την αντίθεση έχουν συντεθεί όλες οι ευχές της Εκκλησίας μας, αφ’ ενός μεν στις οποίες ομολογούμε την αμαρτωλότητά μας ότι όλοι είμαστε αμαρτωλοί παραβάτες και αρνητές του Νόμου Του και αφ’ ετέρου επικαλούμαστε την φιλανθρωπία και τις υποσχέσεις του Παντοδυνάμου Παναγίου και Κυριάρχου Κυρίου μας να επιδείξει το έλεός Του και την ευμένειά Του προς εμάς.

Αριστοτεχνικά αυτά συμπεριελήφθησαν και εκφράσθηκαν στην ευχή του Χερουβικού Υμνου που ο Ιερεύς επικαλείται προ της Αγίας Τραπέζης πριν την προσφερόμενη αναίμακτη θυσία, υπέρ του λαού αγνοημάτων και ανομημάτων:

«Ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς επιθυμίαις και ηδοναίς προσέρχεσθαι ή προσεγγίζειν ή λειτουργείν σοι, Βασιλεύ της δόξης· το γαρ διακονείν σοι μέγα και φοβερόν και αυταίς ταίς επουρανίαις δυνάμεσιν. Αλλ᾿ όμως, διά την άφατον και αμέτρητόν σου φιλανθρωπίαν, ατρέπτως και αναλλοιώτως γέγονας άνθρωπος και αρχιερεύς ημών εχρημάτισας και της λειτουργικής ταύτης και αναιμάκτου θυσίας την ιερουργίαν παρέδωκας ημίν, ως Δεσπότης των απάντων. Συ γαρ μόνος, Κύριε ο Θεός ημών, δεσπόζεις των επουρανίων και των επιγείων, ο επί θρόνου χερουβικού εποχούμενος, ο των Σεραφείμ Κύριος και βασιλεύς του Ισραήλ, ο μόνος άγιος και εν αγίοις αναπαυόμενος. Σε τοίνυν δυσωπώ τον μόνον αγαθόν και ευήκοον· επίβλεψον επ᾿ εμέ τον αμαρτωλόν και αχρείον δούλόν σου και καθάρισόν μου την ψυχήν και την καρδίαν από συνειδήσεως πονηράς· και ικάνωσόν με τη δυνάμει του Αγίου σου Πνεύματος, ενδεδυμένον την της ιερατείας χάριν, παραστήναι τη αγία σου ταύτη τραπέζη και ιερουργήσαι το άγιον και άχραντον σώμά σου και το τίμιον αίμα. Σοι γαρ προσέρχομαι κλίνας τον εμαυτού αυχένα και δέομαί σου· μη αποστρέψης το πρόσωπόν σου απ᾿ εμού, μηδέ αποδοκιμάσης με εκ παίδων σου, αλλ᾿ αξίωσον προσενεχθήναί σοι υπ᾿ εμού του αμαρτωλού και αναξίου δούλου σου τα δώρα ταύτα. Συ γαρ ει ο προσφέρων και προσφερόμενος και προσδεχόμενος και διαδιδόμενος, Χριστέ ο Θεός ημών, και σοι την δόξαν αναπέμπομεν, συν τω ανάρχω σου Πατρί και τω παναγίω και αγαθώ και ζωοποιώ σου Πνεύματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».

γ΄. Σύμφωνα με αυτήν διαπιστώνουμε ότι:

Το Ευαγγέλιο - η Καινή Διαθήκη μας τοποθέτησε σε ολωσδιόλου διαφορετική θέση και σχέση ενώπιον του Θεού. Η λέξη «πήγαινε» αντικαταστάθηκε µε τη λέξη «έλα». Η απόσταση υποχώρησε στην εγγύτητα, και εμείς που κάποτε στο παρελθόν ήμασταν µακριά, ήρθαμε πλησίον διά του αίματος του Ιησού Χριστού (Προς Εφεσίους β΄, 13). Η ενσαρκωθείσα Θεότητα δεν έχει πύρινο τείχος τριγύρω της, όπως ομολογούμε, ότι:

«Ουκέτι φλογίνη ρομφαία φυλάττει την πύλην της Εδέμ· αυτή γαρ επήλθε παράδοξος σβέσις το ξύλον του Σταυρού». (Κοντάκιον της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως).

«Ελάτε σε Μένα όλοι οι κουρασμένοι και φορτωµένοι, κι Εγώ θα σας δώσω ανάπαυση» (Ματθαίου ια΄, 28), είναι η ευχάριστη πρόσκληση και υπόσχεση του Θεού, καθώς εμφανίζεται με ανθρώπινη σάρκα. Τώρα δεν δείχνει στον λεπρό τη λέπρα του, κρατώντας τον σε απόσταση, αλλά υποφέρει Αυτός ο Ιδιος την ποινή του µολυσμού του: «τον γαρ μη γνόντα αμαρτίαν υπέρ ημών αμαρτίαν εποίησεν, ίνα ημείς γενώμεθα δικαιοσύνη Θεού εν αυτώ» (Προς Κορινθίους Β΄, ε΄, 21).

δ΄. Στην Εκκλησία συνάπτεται - ενώνεται ο πιστός με τον Θεό, με τα άγια Μυστήρια. Στην Εκκλησία ο πιστός απολαμβάνει την ασφαλή και προνομιούχο αυτή  κατάσταση εγγύτητας προς τον Θεό διά του Ιησού Χριστού! Καθαρισμένοι από τον μολυσμό της αμαρτίας με το αίμα της θυσίας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, προσερχόμαστε στον θρόνο της Χάριτος μετά παρρησίας.

Ο απόστολος Παύλος επισημαίνει ότι ο άνθρωπος επικαλούμενος την σταυρική θυσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού δύναται να πλησιάσει τον άγιο Θεό, αφού πιστεύσει και καθαρισθεί με το μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος και αποκτήσει συγγένεια με τον Θεό διά του αγίου Πνεύματος.

«Εχοντες ουν, αδελφοί, παρρησίαν εις την είσοδον των Αγίων εν τω αίματι του Ιησού, ην ενεκαίνισεν ημίν οδόν πρόσφατον και ζώσαν διά του καταπετάσματος, τούτ' έστι της σαρκός αυτού, και ιερέα μέγαν επί τον οίκον του Θεού, προσερχώμεθα μετά αληθινής καρδίας εν πληροφορία πίστεως ερραντισμένοι τας καρδίας από συνειδήσεως πονηράς, και λελουμένοι το σώμα ύδατι καθαρώ κατέχωμεν την ομολογίαν της ελπίδος ακλινή· πιστός γαρ ο επαγγειλάμενος· και κατανοώμεν αλλήλους εις παροξυσμόν αγάπης και καλών έργων, μη εγκαταλείποντες την επισυναγωγήν εαυτών, καθώς έθος τισίν, αλλά παρακαλούντες, και τοσούτω μάλλον, όσω βλέπετε εγγίζουσαν την ημέραν». (Προς Εβραίους ι΄, 19-25).

Δηλαδή:

«Αφού λοιπόν, αδελφοί μου, το αίμα του Ιησού μας δίνει θάρρος να μπαίνουμε στα άγια των αγίων από τον νέο δρόμο που οδηγεί στη ζωή, αυτόν που μας εγκαινίασε πρόσφατα ο Ιησούς με το καταπέτασμα, δηλαδή με το σώμα του, κι αφού έχουμε έναν μεγάλο ιερέα επικεφαλής του οίκου του Θεού, ας προχωρήσουμε με ειλικρινή διάθεση και με βεβαιότητα στην πίστη μας, με την καρδιά καθαρή από τις κακές διαθέσεις και με το σώμα πλυμένο με καθαρό νερό, ας μένουμε σταθεροί στην ελπίδα που ομολογούμε γιατί εκείνος που έδωσε τις υποσχέσεις κρατάει τον λόγο του. Ας φροντίζουμε ο ένας τον άλλο παροτρύνοντάς τον στην αγάπη και στα καλά έργα. Ας μην εγκαταλείπουμε τις θρησκευτικές μας συνάξεις, όπως συνηθίζουν μερικοί, αλλά ας ενισχύει ο ένας τον άλλο, τώρα μάλιστα που βλέπετε να πλησιάζει η ημέρα  του Κυρίου».

ε΄. Αυτήν την εγγύτητα βιώνουμε εκ πείρας στην αγία Εκκλησία μας. Η θαυμαστή αυτή εγγύτητα μας βεβαιώνει για την οικονομία που θα ακολουθήσει! Για το σχέδιο της ακόµη στενότερης εγγύτητας, έχουμε την βεβαιότητα, όπως αναγγέλλεται στο βιβλίο της Αποκαλύψεως: «Η σκηνή του Θεού είναι µετά των ανθρώπων, κι Αυτός κατοικεί μεταξύ τους» (Αποκαλύψεως κα΄, 3). Η προσδοκία της Εκκλησίας είναι ότι ο Κύριος και Θεός θα κατοικήσει ανάμεσα στους ανθρώπους.

Γράφει στην «ΚτΟ» ο Μητροπολίτης Καισαριανής: Το άθλημα της προσευχής «Τη προσευχή προσκαρτερείτε» (Προς Κολοσσαείς δ΄, 2)

Του Μητροπολίτη Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ

Είναι θέμα άξιο προσοχής ότι ένα µεγάλο µέρος της Αγίας Γραφής ασχολείται µε το θεµα της προσευχής, είτε µε παραδείγµατα που αναφέρει είτε µε όσα παραγγέλλει ή υπόσχεται. Μόλις σχεδόν ανοίξουμε την Αγία Γραφή, διαβάζουμε ότι οι άνθρωποι μετά την πτώση και ευρισκόμενοι στην κατάσταση της διακοπής της επικοινωνίας τους με τον Θεό ένεκα των αμαρτιών τους, ανεζήτησαν την επικοινωνία τους με τον Θεό: «Τότε άρχισαν να επικαλούνται το όνοµα του Κυρίου» (Γενέσεως ιβ΄, 8). Oταν φθάνουμε στο τέλος της Αγίας Γραφής στην Αποκάλυψη, αντηχεί στ’ αυτιά μας μία ένθερμη προσευχή του ανθρωπίνου γένους προς τον ερχόμενο Κύριο, το «Αμήν ναί έρχου Κύριε Ιησού» (Αποκαλύψεως κβ΄, 20).

α΄. Στην ιστορία της σωτηρίας αναφέρονται πολλά παραδείγματα προσευχής προσώπων και γεγονότων. Συναντάµε τον Πατριάρχη των Ιουδαίων Ιακώβ που παλεύει με τον Αγγελο (Γενέσεως λβ΄, 26-27). Αλλού τον προφήτη Δανιήλ, που ενώ ευρισκόταν αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα αλλογενής σε εχθρικό περιβάλλον, προσευχόταν τρεις φορές την ηµέρα στραμμένος προς την Ιερουσαλήμ παρά την απαγόρευση του βασιλέως Δαρείου (Δανιήλ στ΄, 10). Επίσης και τον βασιλέα των Ιουδαίων Δαβίδ που επεκαλείτο τον Θεό του µ’ όλη του την καρδιά [Ψαλμού ιστ΄ (17) 6]. Πάνω στο βουνό ο Προφήτης Ηλίας επικαλέσθηκε τον Κύριο να στείλει εξ ουρανού τη φωτιά για τη θυσία του (Γ΄ Βασιλειών ιη΄, 27). Μέσα στη φυλακή των Φιλίππων ο απόστολος Παύλος µε τον συνεργάτη του Σίλα προσεύχονταν (Πράξεων ιστ΄, 11) και ο Θεός απέστειλε Αγγελο για να τους ελευθερώσει. Εχουμε πλήθος προτροπών και μυριάδες υποσχέσεων για τα αποτελέσματα της προσευχής.

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός συμπεριέλαβε την προσευχή στους τρεις βασικούς άξονες της χριστιανικής ευσέβειας που είναι: α΄. η συγγνώμη, β΄. η προσευχή και γ΄. η ελεημοσύνη (Ματθαίου στ΄, 14-21). Ο Ιδιος δίδαξε την προσευχή (Ματθαίου στ΄, 9) και προσηύχετο (Ματθαίου κστ΄, 42· Λουκά κβ΄, 41· Μάρκου ιδ΄, 35).

β΄. Τι μας διδάσκουν αυτά, αν όχι την ιερή σημασία και ανάγκη της προσευχής; Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, ότι εκείνο που ο Θεός τόνισε στον λαό Του είναι να προσεύχονται. Θέλει η προσευχή να κατέχει προεξέχουσα θέση στη ζωή µας. Εάν µας προτρέπει να προσευχόμαστε, είναι επειδή ξέρει, ότι έχουµε µεγάλη ανάγκη από την ενίσχυσή Του, διότι όπως δήλωσε «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιωάννου ιε΄, 5). Γι’ αυτό διεκήρυξε: «Αιτείτε, και δοθήσεται υμίν, ζητείτε, και ευρήσετε, κρούετε, και ανοιγήσεται υμίν» (Ματθαίου ζ΄, 7). Τόσο µεγάλη είναι η ανάγκη αυτή, ώστε ώσπου να πάµε στον ουρανό δεν πρέπει να πάψουµε να προσευχόµαστε.

γ΄. Πολλοί ισχυρίζονται ότι δεν έχουν ανάγκη από τίποτε. Αυτή η «αυτάρκεια» δηλώνει πως αυτοί δεν γνωρίζουν την φτώχια τους και την αδυναμία τους. Δεν αισθάνονται την ανάγκη να ζητήσουν το έλεος του Θεού; Οπως ο Αγγελος της Εκκλησίας της Λαοδικείας τον οποίον ελέγχει ο Κύριος επειδή «Λέγεις ότι πλούσιός ειμι και πεπλούτηκα και ουδενός χρείαν έχω, - και ουκ οίδας ότι συ ει ο ταλαίπωρος και ο ελεεινός και πτωχός και τυφλός και γυμνός, - συμβουλεύω σοι αγοράσαι παρ᾿ εμού χρυσίον πεπυρωμένον εκ πυρός ίνα πλουτήσης, και ιμάτια λευκά ίνα περιβάλη και μη φανερωθή η αισχύνη της γυμνότητός σου, και κολλύριον ίνα εγχρίση τους οφθαλμούς σου ίνα βλέπης. Εγώ όσους εάν φιλώ, ελέγχω και παιδεύω· ζήλευε ουν και μετανόησον. Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω· εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξη την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ᾿ αυτού και αυτός μετ᾿ εμού» (Αποκαλύψεως γ΄, 17-20). Τότε, μακάρι το έλεος του Κυρίου να τους δείξει την αθλιότητά τους. Ψυχή χωρίς προσευχή είναι ψυχή χωρίς Χριστό.

δ΄. Η προσευχή είναι το ψέλλισμα του πιστού νηπίου, η κραυγή του αγωνιστή πιστού, ο επιθανάτιος λόγος του αγίου που πέφτει να κοιμηθεί «εν Κυρίω». Είναι η αναπνοή, το σύνθημα, η παρηγοριά, η δύναμη, η τιµή του Χριστιανού. Αν είσαι παιδί του Θεού, θα ζητάς το πρόσωπο του Πατέρα σου. Προσευχήσου να είσαι στην ζωή σου άγιος, ταπεινός, ζηλωτής και υποµονετικός. Να έχεις στενότερη επικοινωνία µε τον Χριστό και να πηγαίνεις συχνότερα στο συμπόσιο της αγάπης Του, στην Θεία Λειτουργία. Προσευχήσου να γίνεις παράδειγµα και ευλογία στους άλλους και να ζήσεις περισσότερο για τη δόξα του Κυρίου σου. Η προτροπή του αποστόλου Παύλου είναι διαρκής: «Τη προσευχή προσκαρτερείτε» (Προς Κολοσσαείς δ΄, 2).

"Μη φοβού" τις αλλαγές!

Γράφει ο π. Σπυρίδων Σκουτής 

Γιατί τα απλά είναι τελικά τόσο δύσκολα; Γιατί στο συγγνώμη σου σφίγγεται ο λαιμός και το στομάχι;

Γιατί στο «σ΄αγαπώ» φοβάσαι μήπως τελικά διαλυθείς  ή χάσεις τον εαυτό σου; Ακούμε πολλούς που λένε ότι φοβούνται να αγαπήσουν μήπως πληγωθούν…

Γιατί ένα «έκανα λάθος», «τελικά δεν είμαι σωστός», «δεν σκέφτομαι και δεν ενεργώ σωστά» είναι τόσο δύσκολο να τα πεις και να τα πράξεις ; «Μήπως δεν μίλησα σωστά, μήπως δεν σκέφτηκα σωστά», «Μήπως έβγαλα εγωϊσμό και ξινίλα;», «Μήπως επιτέθηκα στον άλλον;»  «Μήπως τον πρόσβαλα;» «Μήπως κοιτάω τον εαυτό μου και έχω απαιτήσεις να διορθωθεί ο άλλος, ενώ εγώ νομίζω ότι είμαι ο καλύτερος;» Όλα τα παραπάνω αδερφοί μου πάνε τελικά ποτέ στο πετραχήλι του πνευματικού;

 Ωραία όλα αυτά, τα βλέπουμε με συμπάθεια, αλλά δυσκολευόμαστε να τα πράξουμε. Μας αρέσουν να τα ακούμε, να τα διαβάζουμε,  αλλά όταν έρθει η ώρα να τα κάνουμε όλα αυτά πράξη, κάνουμε πίσω. Γιατί;

Πολύ απλά μια καρδιά τραυματισμένη δεν μπορεί να ενεργήσει σωστά ούτε στα βασικά. Μια ψυχή χωρίς υγεία δεν μπορεί ούτε ένα «σ’αγαπώ» να ψιθυρίσει αληθινά. Πάμε στον πνευματικό να του πούμε «Αχ! τι τραβάω» αλλά τι τραβάνε οι άλλοι από εμάς, δεν πάει καν το μυαλό μας.  

Θέλεις να σε αγαπούν αλλά δυσκολεύεσαι να αγαπήσεις. Θέλεις να σε συγχωρούν αλλά δυσκολεύεσαι να συγχωρήσεις. Μας αρέσουν τα ωραία λόγια όταν όμως ένας λόγος με ελέγχει, τον απορρίπτω , διότι πολύ απλά δεν θέλω να φύγει ο δαίμονας που έχω μέσα μου.  Μας αρέσει ο ρομαντισμός , το χαμόγελο, η ορθόδοξη πνευματικότητα αλλά πάσχουμε τελικά από Ορθοπραξία. Πολλές φορές η προσευχή μας είναι κούφια. Λόγια του αέρα. Μιλάνε μόνο τα χείλη αλλά η καρδιά αρνείται να δεχτεί την αλήθεια. Λέμε στον 50’ Ψαλμο «Ελέησον με ο Θεός» αλλά εμείς έχουμε κρατούμενα για πολλούς ανθρώπους μέσα στην καρδιά μας. Οι πατέρες μας λένε να λέμε συνεχώς την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με» αλλά εμείς λέμε συνεχώς δικαιολογίες όσο αφορά τη συμπεριφορά μας και τις πράξεις μας απέναντι στους άλλους. Την έχουμε έτοιμη τη δικαιολογία! Πολλές φορές την έχουμε προετοιμάσει!

Όλα αυτά καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τελικά και κάποιοι που πάνε στο πετραχήλι, πάνε μόνο για λόγους παρηγοριάς και για ψυχολογική υποστήριξη παρά ότι θέλουν πραγματικά να αλλάξουν και να βάλουν τον νου σε άλλη κατεύθυνση, δηλαδή στον δρόμο της μετάνοιας. 

«Τι πρέπει να μην φάω πάτερ μου για να κοινωνήσω ;»
«Ξεκίνα με το στομάχι αλλά προχώρησε με το να μην τρως τον διπλανό σου. Τότε έχουμε κάνει μια καλή αρχή.»
Σαν να μιλάμε για κήπους και λουλούδια, να τα ονειρευόμαστε και να θέλουμε να μας τα προσφέρουν αλλά αρνούμαστε να φυτέψουμε ένα λουλούδι και στη συνέχεια να το ποτίσουμε.

Παραπονιέσαι για το πώς σου φέρονται οι άλλοι, αλλά δεν βλέπεις πώς φέρεσαι εσύ στους άλλους, ακόμα και στις λεπτομέρειες. Πολλές φορές αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το πως θα απαλλάξω τον εαυτό  μου, πώς θα γλιτώσω από την ευθύνη. Ο λογισμός «εγώ θα βγάλω το φίδι από την τρύπα» κάθεται στον θρόνο του και εξουσιάζει τη συμπεριφορά μας.

Δεν ξέρουμε ποιος είναι ο Θεός, τι έκανε για εμάς και πώς ενεργεί. Σε αυτή την άγνοια και την αδιαφορία κινούμαστε, σε ένα χάος.

Δεν ενεργεί ο Χριστός με τρόπο που να μας στερεί την ελευθερία, πιεστικά, χρειάζεται να κάνουμε και εμείς κάτι, μια προσπάθεια αληθινή , θυσιαστική, μια κίνηση αλλαγής,  αλλιώς κινούμαστε στη ρουτίνα της πνευματικής παρακμής. Καλό ξεκίνημα και καλές αλλαγές.

Θεία Λειτουργία: Η θεανθρώπινη ένωση!

Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου
Προϊστάμενος Ι.Ν. Προφήτου Ηλία Κόρμπι Βάρης, της Ι. Μ. Γλυφάδας Ε. Β. Β. & Β.

Αγαπητοί μας Αναγνώστες, γνωρίζουμε ότι με το προηγούμενο άρθρο μας (Αλήθεια… ποια είναι η αλήθεια;), χωρίς βέβαια να είναι αυτή η επιδίωξή μας, δημιουργήθηκε σε μερικούς κάποιο είδος απαισιοδοξίας, συγχύσεως και ίσως πανικού! Φυσικά η γραφίδα μας, ιδιαίτερα προς το τέλος του άρθρου μας, το αντίθετο ήθελε να περάσει, ότι η Εκκλησία είναι του Χριστού και αυτός θα επέμβει για να μας οδηγήσει και στην αλήθεια και στην ασφάλεια, στους κόλπους της Εκκλησίας, αλλά λόγω της αγωνίας μας και της αναλυτικής περιγραφής της παρούσης προβληματικής κατάστασης, ομολογούμε ότι ίσως δεν έγινε απόλυτα κατανοητή η αισιόδοξη πρόταση και προοπτική!

Στο σημερινό άρθρο μας, με αφορμή και το Ιερό Σαρανταλείτουργο που ξεκίνησε από τις 15 Νοεμβρίου στις περισσότερες Ενορίες και Ιερές Μονές της Εκκλησίας μας, θα δείξουμε πώς ο Θεός επεμβαίνει και μας μεταμορφώνει στη ζωή μας! Φυσικά ο τρόπος που γίνεται αυτό, όχι μόνο τώρα σε περίοδο ταραχών και ανακατατάξεων, αλλά διαχρονικά στην πορεία της Εκκλησίας μέσα στον κόσμο, έρχεται να ειρηνεύσει την έχθρα, τόσο του Θεού με τον άνθρωπο, όσο και των ανθρώπων μεταξύ τους. Θυμόμαστε ακόμη έντονα, τη φράση ενός φίλου Αρχιμανδρίτου, ο οποίος σε κάποια διοικητική αλλαγή και ταραχή σε μία Μητρόπολη πριν κάποια χρόνια, μας είπε το εξής: «Ευτυχώς που μας έμεινε ακόμη η Θεία Λειτουργία, σε αυτή ελπίζουμε... αυτή είναι το αποκούμπι μας...»! Οσο περνάνε τα χρόνια, όσο οι ανακατατάξεις και οι συγχύσεις πλεονάζουν στην κοινωνία αλλά και στους κόλπους της Εκκλησίας ως θεανθρώπινου οργανισμού, τόσο και πιο πολύ συμφωνούμε με τη φράση αυτή του αγαπητού μας σεβάσμιου Κληρικού.

Η Θεία Λειτουργία λοιπόν είναι το μυστήριο των μυστηρίων, το κέντρο της όλης ζωή μας και ο σκοπός και η πραγματική προοπτική μας! Γιατί; Γιατί εκεί έχουμε την πραγματική θεανθρώπινη ένωση! Οπως ο Χριστός προσέλαβε την ανθρώπινη φύση και την αγίασε, έτσι και εμείς ως μέλη της Εκκλησίας, τελούμε την Θεία Λειτουργία, προσφέρουμε τα δώρα αλλά κυρίως τον ίδιο μας τον εαυτό (εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της διανοίας ημών) και διά της Θείας Μεταλήψεως ενωνόμαστε με τον Θεό, αφού μεταλαμβάνουμε το σώμα και το αίμα Χριστού, το οποίο μας καθαρίζει από την αμαρτία, μας λυτρώνει από τη φθορά και τον θάνατο και κυρίως μας σώζει και αγιάζει!

Κατά την Θεία Λειτουργία, κλήρος και λαός, ως στρατευόμενη Εκκλησία, συνδοξολογούν με την Θριαμβεύουσα Εκκλησία, δηλαδή τους Αγγέλους, τον Πρόδρομο, τους Προφήτες και Δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, τους Αγίους της Εκκλησίας, αλλά και όλους τους κεκοιμημένους πιστούς που ευαρέστησαν με την βιοτή τους και τους μνημονεύουμε υπέρ αναπαύσεως, αλλά και τα ονόματα υπέρ υγείας των ζώντων, εξαιρέτως βέβαια της Υπεραγίας Θεοτόκου. Γιατί το μυστήριο μπορεί να επιτελείται στη γη, σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, αλλά έχει επουράνια τελείωση και εξέλιξη στον ουρανό, καθώς ο χρόνος και ο τόπος, το κτιστό και το άκτιστο, το υλικό και το πνευματικό, η ζωή και ο βιολογικός θάνατος, ο Θεός και ο άνθρωπος και γενικότερα όλη η δημιουργία συσχετίζονται, ενώνονται, αυθαρτοπιούνται και προσλαμβάνονται (από τον Θεό).

Πόσο μεγάλη ευεργεσία και ευλογία, να συμβαίνουν τόσα τρομερά σε κάθε Θεία Λειτουργία την οποία καταξιωνόμαστε να μετέχουμε, παρ’ όλες τις πτώσεις και τις αμαρτίες μας και τη γενικότερη αναξιότητά μας, σε κάθε ορθόδοξη σύναξη και Ιερό Ναό; Είναι τραγικό αν αναλογιστούμε πόσο υποτιμημένη είναι η Θεία Λειτουργία στη ζωή και στα μάτια του μέσου Νεοέλληνα! Ας υποθέσουμε ότι βγαίνουν μερικοί ηθοποιοί σε θιάσους ή τραγουδιστές σε μουσικά σχήματα και μουσικές σκηνές, ή αθλητές σε διάφορα αθλήματα, στα γήπεδα και τα στάδια, ότι π.χ. αύριο θα ανοίξουν τις πόρτες τους και θα είναι δωρεάν, χωρίς εισιτήριο και οικονομική συμμετοχή, αμέσως θα προστρέξουν κατά εκατοντάδες και χιλιάδες πλήθος κόσμου, να αδράξουν την ευκαιρία της καταπληκτικής αυτής προσφοράς! Από την άλλη έχουμε την Εκκλησία, που χτυπάει την καμπάνα και μας καλεί κάθε Κυριακή ή σε μεγάλες γιορτές, ακόμη και καθημερινές τώρα με το Ιερό Σαρανταλείτουργο και μας περιμένει προσφέροντάς μας επουράνιες προοπτικές και τη μεγαλύτερη δωρεά που μπορεί να μετέχει και να γευτεί άνθρωπος και παρόλα αυτά η προσέλευση και η ανταπόκριση στο σύνολο των πιστών (όχι σε αυτούς που συμμετέχουν τακτικά) είναι απογοητευτική...!

Ο Θεός μας όμως είναι απαθής, αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε! Δηλαδή είτε μετέχουμε είτε δεν μετέχουμε, για τον Θεό δεν συμβαίνει και δεν παθαίνει κάτι! Εμείς όμως ως κτίσματα, οι οποίοι οντολογικά έχουμε ανάγκη να ζούμε μαζί με τον Θεό, παθαίνουμε και μάλιστα αρκετή ζημιά, σε τέτοιο σημείο που να ζούμε με τα μάτια ανοιχτά, αλλά απλά να επιβιώνουμε, πνευματικά ήδη είμαστε δυστυχώς νεκροί! Επομένως το μόνο αντίσωμα και η μόνη ενδεδειγμένη κίνηση εκ μέρους μας, είναι αυτή της ουσιαστικής και συνειδητής μετοχής, η οποία μας ενώνει με τον Θεό αλλά και με τον συνάνθρωπο, ως εικόνα Θεού που προχωρά προς το καθ’ ομοίωσιν!

Αυτή η λειτουργική πρακτική φυσικά δεν τελειώνει με το «δι’ ευχών», ίσα ίσα που από τότε ουσιαστικά αρχίζει, αφού καλούμαστε αυτό που ζούμε και μετέχουμε, Αυτόν τον Οποίο κοινωνήσαμε, να το μεταλαμπαδεύσουμε πρώτα με το έμπρακτο παράδειγμά μας και μετά με τα λόγια μας και στους αδελφούς που δεν μετείχαν, είτε από αμέλεια, είτε από αδιαφορία, είτε από άγνοια ή γιατί δεν ανήκουν καν στο σώμα της Εκκλησίας και πιθανόν να μην τους μίλησε μέχρι τώρα κανείς και ποτέ για όλα αυτά! Επομένως πρώτα λειτουργούμε, πρώτα μετέχουμε και μετά φροντίζουμε να λειτουργούνται και να μετέχουν και άλλοι! Το έχουμε ως ευθύνη αλλά και ως ιεραποστολή, υλοποιώντας την εντολή Του Κυρίου: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. 28,19) Αμήν!

Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου: Πνευματικός αγώνας μπροστά σε ορατούς κινδύνους!

Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου

Προϊστάμενος Ι.Ν. Προφήτου Ηλία Κόρμπι Βάρης της Ι. Μ. Γλυφάδας Ε. Β. Β. & Β.

Αγαπητοί αναγνώστες, αφού σας ευχηθούμε καλό Στάδιο, γιατί είναι το πρώτο μας άρθρο μπροστά στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που ξεκίνησε, να σας εξομολογηθούμε ότι προβληματιστήκαμε πολύ για το θέμα που θα μας απασχολούσε στη σημερινή στήλη μας! Από τη μία η πνευματική περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που έχει τόσα θέματα και ζητήματα που μπορεί να ασχοληθεί κανείς, αλλά από την άλλη πώς να αδιαφορήσουμε και να αφήσουμε ασχολίαστα τα τρέχοντα ζητήματα; Από την μία η παγκόσμια πανδημία και απειλή του κορωνοϊού, που έγινε αισθητή και στη χώρα μας με ήδη 5 επιβεβαιωμένα κρούσματα, από την άλλη η έκρυθμη κατάσταση του μεταναστευτικού με τα πρόσφατα γεγονότα μεταξύ αστυνομίας και νησιωτών, όσο κυρίως η απροκάλυπτη προσπάθεια εισβολής χιλιάδων από τον Εβρο και τα νησιά μας, με τους σαφέστατους χειρισμούς της ηγεσίας της γείτονος χώρας. Αποφασίσαμε λοιπόν να τα συνδυάσουμε γιατί η πνευματική ζωή έχει να κάνει με το πώς ζούμε και χειριζόμαστε τα ζητήματα της καθημερινότητας και όχι ξέχωρα από αυτά. Ας ξεκινήσουμε...!

Στο ιδιόμελο των Αποστίχων της Καθαράς Δευτέρας, της Α΄ εβδομάδος των Νηστειών, ψέλνουμε και λέμε τα εξής, τα οποία είναι παρμένα από σχετική ομιλία του Μεγάλου Βασιλείου: «Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν ευάρεστον τω Κυρίω· αληθής νηστεία, η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύδους και επιορκίας η τούτων ένδεια, νηστεία εστίν, αληθής και ευπρόσδεκτος». Δηλαδή σε απλή μετάφραση: «Ας νηστεύσουμε νηστεία δεκτή ευάρεστη στον Κύριο· αληθινή νηστεία είναι η αποξένωση από τα κακά, η εγκράτεια της γλώσσας, η αποχή από τον θυμό, ο χωρισμός από τις ανάρμοστες επιθυμίες, την καταλαλιά (δηλαδή την κατάκριση), το ψέμα και την επιορκία· η εγκράτεια απ’ αυτά είναι νηστεία αληθινή και ευσπρόσδεκτη». Ολα αυτά βάζουν τα πράγματα στη θέση τους, για το τι θέλει και προσδοκά η Εκκλησία να βιώσουν τα μέλη της εντατικά, αυτή την ευλογημένη και ασκητική περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Δεν αλλάζουμε απλά διατροφικές συνήθειες -όπως έχουμε καταντήσει στη πράξη- την περίοδο των Νηστειών, αλλά στοχεύουμε από τα απλά στα ουσιαστικότερα, αλλιώς κοπιάζουμε άδικα και κυρίως φαρισαϊκά.

Η ασκητικότητα (που είναι κοινή και για τους αγάμους και τους εγγάμους και για τους κληρικούς και μοναχούς αλλά και τους λαϊκούς, απλά τα μέτρα-μεγέθη αλλάζουν), διακρίνεται στη νηστεία από συγκεκριμένες τροφές, αλλά και στον περιορισμό της ποσότητας, ώστε ο βίος μας να είναι λιτότερος, να περιορίσουμε ή και να απαλλαγούμε από τις πλασματικές μας καθημερινές «ανάγκες» και παράλληλα να αυξήσουμε την προσευχή μας τόσο την προσωπική όσο και τη συμμετοχή μας στις πυκνές και κατανυκτικές Ακολουθίες της περιόδου, την αποκοπή από αμαρτίες και πάθη και φυσικά να αυξήσουμε την ελεημοσύνη και την αγάπη προς τον συνάνθρωπο, γιατί αυτό είναι και το κριτήριο που θα κριθούμε στο τέλος στη γενική κρίση Του Θεού.

Εχοντας υπόψη μας τα παραπάνω, ερχόμαστε στο σήμερα και στις τρέχουσες συνθήκες της πατρίδας μας, που φυσικά θέλει ψυχραιμία και νηφαλιότητα, γιατί ως λαός χάνουμε εύκολα το μέτρο και αποφασίζουμε με το θυμικό και είμαστε επιρρεπείς στην παραπληροφόρηση και τον πανικό που προβάλλεται μέσω αυτής. Σχετικά με τον κορωνοϊό δεν πρέπει να υποτιμούμε την επικινδυνότητά του, λόγω της ανθεκτικότητας της δράσης του και το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία, αλλά ούτε και να τρέχουμε να αδειάζουμε τα ράφια από τα σούπερ μάρκετ και τις μάσκες και τα αντισηπτικά από τα φαρμακεία! Τι θα κερδίσουμε; Να έχουμε να τρώμε εμείς και η οικογένειά μας και να προστατευθούμε, και οι υπόλοιποι ας πεθάνουν; Δεν είναι από μόνη της αυτή η κίνηση αντιστροφή του νοήματος της Μεγάλης Σαρακοστής, αφού βάζουμε το εγώ πάνω από το εμείς και μάλιστα σαν τον Ησαύ με τον Ιακώβ, χωρίς τόσο σημαντικό λόγο αλλά αντί “ενός πιάτου φακής”; Δεν καταλαβαίνουμε ότι εμείς έτσι από μόνοι μας συμβάλλουμε στην αισχροκέρδεια κάποιων, εφόσον έτσι είναι οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς με βάση την προσφορά και τη ζήτηση;

Αυτό που ακριβώς είπε η Ιερά Σύνοδος στην σχετική εγκύκλιό της πολύ ωραία: Προσευχή για να μας προστατεύσει ο Θεός και να φωτίσει τους ειδικούς για να βγει ένα εμβόλιο ή φάρμακο που θα μας θωρακίζει από τον ιό, αλλά ταυτόχρονα και να τηρούμε τους βασικούς κανόνες υγιεινής (όχι μόνο τώρα αλλά γενικά). Δεν μπορεί να ζητάμε από τον Θεό να μας βοηθήσει και εμείς στην πράξη να κάνουμε τα αντίθετα από ότι πρέπει για να μην κολλήσουμε· Φυσικά η απειλή δεν θα πρέπει εμάς τους πιστούς να μας απομακρύνει από κανέναν Ιερό Ναό, Ιερά Εικόνα και Θεία Κοινωνία! Εδώ θα φανεί η πίστη μας αν πιστεύουμε πραγματικά ή όχι! Να μείνουμε σπίτι να σώσουμε το σώμα μας και η ψυχή μας να νεκρωθεί και να μείνει ατροφική; Φυσικά δεν μιλούμε για τις ευπαθείς ομάδες, αλλά γι’ αυτούς που μπορούν να προστατευθούν περισσότερο, λαμβάνοντας τα ενδεδειγμένα μέτρα!

Σχετικά με τους Μετανάστες -ως πολίτης- αναρωτιόμαστε: Επρεπε να υπάρχει ο κίνδυνος του κορωνοϊού, για να φυλάξουμε και να θωρακίσουμε τα σύνορά μας; Ολα αυτά τώρα μας μοιάζουν με το γνωστό «σιγά μη στάξει του γαϊδάρου η ουρά...». Αφήσαμε τόσα χρόνια τη χώρα ανοχύρωτη να έχουν περάσει τόσοι μέσα και μάλιστα χωρίς διέξοδο προς τις άλλες χώρες και κάναμε έρμαιο τη χώρα στους δουλέμπορους, τις Μ.Κ.Ο. και στα αλλότρια σχέδια ξένων δυνάμεων για αλλοίωση του πληθυσμιακού ιστού της χώρας (με δεδομένη την υπογεννητικότητα). Εστω και τώρα όμως να έχουμε υπόψη μας τα εξής: α) Δεν μπορεί να παλεύουμε στα σύνορα ο στρατός και η αστυνομία μας και ακόμη κάποιοι να γλεντάνε για το Καρναβάλι και μάλιστα τη στιγμή που απαγορεύτηκαν για προληπτικούς λόγους οι εκδηλώσεις, ισχυριζόμενοι ότι το έκαναν για δήθεν αντίσταση κατά της εξουσίας και διαφύλαξη των «εθίμων»! Συγχωρέστε με για το σχόλιο αλλά είναι αυτό που λέμε πραγματικά «στον κόσμο τους-εκτός τόπου και χρόνου». β) Δεν μπορούμε επίσης να εθελοτυφλούμε και να μη διακρίνουμε ότι οι περισσότεροι που έρχονται δεν ξεριζώθηκαν βιαίως από τις πατρίδες τους (όπως π.χ. οι Ελληνες της μικρασιατικής καταστροφής), αλλά είναι από ένα σωρό άλλες μη εμπόλεμες χώρες και αποτελεί συνειδητή επιλογή να επιχειρήσουν να έρθουν, πληρώνοντας χρήματα αδρά. Δεν σημαίνει φυσικά αυτό και δεν υποστηρίζουμε ότι δεν είναι άνθρωποι που χρήζουν βοηθείας, όμως βοηθάμε μέχρι εκεί που είναι οι δυνάμεις μας και το πόσους μπορεί να αντέξει η χώρα, χωρίς να αλλάξουν τα ήθη και τα έθιμά της· και εδώ τα ψυχικά και υλικά αποθέματά μας έχουν εξαντληθεί προ πολλού ειδικά όταν η χώρα μας κινδυνεύει να μετατραπεί σε αποθήκες ψυχών!

Φυσικά η λύση είναι να σταματήσει ο πόλεμος όπου υπάρχει και η κοινωνική αδικία των πολυεθνικών, έναντι της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας! Εδώ πρέπει να βοηθήσουν όλοι, ο ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ενωση και γενικά κάθε σχετικός οργανισμός! Να σταθούν όλοι στα πόδια τους με δικαιοσύνη και ευημερία και όχι να τους διώχνουμε από τον τόπο τους, να μιλάμε για το δυτικό όνειρο και να κάνουμε εφιάλτη και τη ζωή τους αλλά και τη ζωή των ντόπιων! γ) Πρέπει να διακρίνουμε επίσης ότι και αυτοί είναι άνθρωποι, και μετακινούνται με σκοπό και ελπίδα να αποκτήσουν μία καλύτερη ζωή, αλλά στην προσπάθειά τους αυτή έγιναν υποχείριο και χρησιμοποιήθηκαν κυρίως από την Τουρκία. Οι μάσκες πλέον έπεσαν απροκάλυπτα και το κάνει η γειτονική χώρα για τα γεωστρατηγικά της συμφέροντα με σκοπό να πιέσει την Ευρώπη (με την οποία υπέγραψε συμφωνία για το αντίθετο παίρνοντας πολλά λεφτά), και καθαρά να αλλάξει ο πληθυσμιακός ιστός της χώρας για να εδραιώσει τις διεκδικήσεις στο Αιγαίο και όχι μόνο. Επομένως κάτι βίντεο που έπεσαν στην αντίληψή μας και από τις δύο μεριές, και Ελληνες και μουσουλμάνους να βρίζουν οι μεν τους δε, βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος!

Ας κοπάσει λοιπόν ο θυμός, δεν το επιτρέπει και η πνευματική περίοδος που εισήλθαμε, αλλά από την άλλη ας περιφρουρήσουμε την εδαφική μας ακεραιότητα και σε στρατιωτικό και σε διπλωματικό επίπεδο. Δεν μπορούν να μας κουνούν το χέρι και να μας κατηγορούν για ρατσισμό και για παραβίαση δικαιωμάτων, αυτοί που από τη μία βομβαρδίζουν και δημιουργούν πολέμους, από την άλλη δεν δέχονται πρόσφυγες και μας κατηγορούν εμάς γιατί δεν παίρνουμε και άλλους! Επεσαν οι μάσκες στην Τουρκία, ας πέσουν και οι μάσκες της Ευρώπης που έκαναν τη χώρα μας οικονομικά και διπλωματικά μικρή για να μην μπορεί να αντιδρά σε αυτό το μακροχρόνιο σχέδιο ενός ακήρυχτου πολέμου, που διεκδικεί όμως να πετύχει ό,τι οι πόλεμοι οι ίδιοι δεν μπορούν!

Κλείνοντας το άρθρο μας, να πούμε ότι βρισκόμαστε σε σύγχυση αδελφοί μου και πνευματικά (γι’ αυτό ο διάβολος μας κρατά χαμηλά) και δεν μπορούμε να αντισταθούμε ούτε καν στο λάδι, δεν μιλώ για τα σοβαρότερα, μας φαίνεται πολύ δύσκολο! Είμαστε σε σύγχυση όμως και εθνικά, με αποτέλεσμα ούτε ενωμένοι να είμαστε ως μία γροθιά, ούτε να στοχεύουμε στον πραγματικό εχθρό. Οι άλλοι όμως εχθροί είναι, κάνουν αυτά που θέλουν και πρέπει να τους αναγνωρίσουμε ότι διεκδικούν τα συμφέροντά τους! Εμείς όμως κάνουμε το ίδιο; Γι’ αυτό έχει αξία να κοιτάξουμε μέσα μας... «δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα» λέμε στη σχετική ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου: και αφού το κάνω αυτό και αναλάβω τις ευθύνες μου, τότε δεν θα κατακρίνω κανέναν άλλον... αλλά τον εαυτό μου, για αυτά που έκανα ή θα μπορούσα να κάνω και δεν έκανα για να μη φτάσει η κατάσταση εδώ που έφτασε! Χαιρόμαστε που έστω και αργά ξυπνήσαμε... Ας ελπίσουμε όλο αυτό να έχει διάρκεια και συνέχεια, μην αφήνοντας κανέναν εχθρό εσωτερικό και εξωτερικό να φέρει την πατρίδα μας στη θέση αυτή· δεν της αξίζει και κυρίως εμείς οι πολίτες ας σηκωθούμε από τον καναπέ και ας αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που θάψαμε κάτω από το χαλί ή το κάνουμε σαν την στρουθοκάμηλο, που κρύβει το κεφάλι της όταν κινδυνεύει...! Καλή Ανάσταση! Αμήν!

Ορθόδοξη λειτουργική λαμπρότητα

Γράφει ο Μ. Γ. Βαρβούνης
Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

Πολλά ακούγονται και γράφονται για την λαμπρή λειτουργική παράδοση της Ορθοδοξίας. Αλλα είναι ακριβή και άλλα όχι, στα περισσότερα όμως από αυτά διαπιστώνεται μία ριζική σύγχυση ανάμεσα σε όσα αποτελούν τις παλαιότερες ορθόδοξες λειτουργικές μορφές και σε όσα δημιουργήθηκαν στο πέρασμα των αιώνων, ιδίως μετά την άλωση του 1453, οπότε οι λειτουργικές μορφές εμπλουτίστηκαν, καθώς στη συνείδηση του Γένους υποκαθιστούσαν και μεγάλο μέρος του χαμένου πλέον δημόσιου αυτοκρατορικού τυπικού.
Βέβαια, όπως έχουμε γράψει πολλές φορές, η παράδοση αποτελεί δυναμικό ρεύμα που επιδέχεται ανανέωση και τροποποίηση, γι’ αυτό και είναι πραγματικότητα ζωντανή, σε διαλεκτική σχέση προς τις συνθήκες της κοινωνίας που τη συντηρεί και την αναπαράγει. Το ζήτημα όμως είναι σε ποιο βαθμό αφήνεται να λειτουργήσει με βάση τους νόμους που τη διέπουν και σε ποιο βαθμό αποτελεί κατασκευή, που σχεδιάζεται ώστε να εξυπηρετεί σκοπούς συλλογικούς και προσωπικές στρατηγικές, επενδύοντάς τα με τον εξαγνιστικό μανδύα μίας δήθεν «παράδοσης».
Φυσικά το πρόβλημα αυτό υφίσταται και στην περίπτωση της εκκλησιαστικής παράδοσης, υπό την έννοια ότι και αυτή διαμορφώνεται. Και είναι βέβαια αναντίρρητο ότι η ορθόδοξη λειτουργική παράδοση διακρίνεται από μια ιδιαίτερη λαμπρότητα, το ζήτημα όμως εν προκειμένω είναι η ισορροπία μεταξύ πνευματικής και υλικής λαμπρότητας, η οποία δίνει τον τόνο στην όλη σύνθεση. Κι αυτό επειδή στη διάρκεια της ζωής μου έχω δει ολιγογράμματους πιστούς ιερείς να λειτουργούν ακτινοβολώντας πίστη, κατάνυξη και ευλάβεια μέσα στα τριμμένα άμφιά τους και μεγαλοσχήμονες νεαρούς και σπουδασμένους λειτουργούς, περιβεβλημένους με άμφια χρυσοπόρφυρα, να χάνονται μέσα στην ανυπαρξία πνευματικής λάμψης.
Πώς νοείται λοιπόν στον χώρο της Ορθοδοξίας η «λαμπρότητα»; Οπωσδήποτε όχι εξαρτημένη από υφάσματα, σταυρούς επιστήθιους, εγκόλπια και άλλα λειτουργικά εξαρτήματα. Ταυτοχρόνως δε και μέσω αυτών, υπό την έννοια της υποταγής της ύλης στους σκοπούς του πνεύματος, και όχι το αντίστροφο. Εννοώ με αυτό την μετρημένη και μετά από περίσκεψη χρήση στοιχείων που σε άλλα περιβάλλοντα δίνουν διαφορετική εντύπωση: αλλιώς φαίνεται στα μάτια του προσκυνητή το στολισμένο καθολικό μίας μονής, που αποτελεί όαση στην έρημο μιας ζωής και πρακτικής λιτής και ασκητικής, και αλλιώς φαντάζει στα μάτια του ενορίτη η μεταφορά και μίμηση των στοιχείων αυτών στην διακόσμηση ενός ενοριακού ναού.
Κι αυτό επειδή στην δεύτερη περίπτωση, και καθώς η ενορία βρίσκεται στο μέσο του θορύβου και της ακαταστασίας της καθημερινότητας, οι στολισμοί αυτοί κατά κανόνα επιτείνουν την αίσθηση της σύγχυσης και δίνουν την εντύπωση όχι μιας όασης, αλλά μίας ακόμη κοσμικής συνάθροισης. Δεδομένου δε ότι ο πιστός θέλει το ναό να εκφράζει την διαφορετικότητα σε σχέση με την καθημερινή του ζωή, τελικά η μεταφορά των μοναστικών στολισμών (χοροί πολυελαίων, ποδιές εικόνων και προσκυνηταρίων κ.λπ.) στις ενορίες, μόνο λίγους ικανοποιούν, αυτούς που συνήθως τους επιζητούν ενοχλώντας σχετικά τους εφημερίους, ενώ τους πιο πολλούς τους απωθούν, καθώς στη συνείδησή τους σχετίζονται με την κοσμική χλιδή και τον αδικαιολόγητο πλούτο.
Η λειτουργική λαμπρότητα της Ορθοδοξίας βρίσκεται λοιπόν στην απλότητα των τρόπων και στον πλούτο των νοημάτων, τα οποία όμως για να αναγνωρίσει και να βιώσει ο πιστός, πρέπει να είναι κατηχημένος και «λιβανισμένος». Το να τον θαμπώνουμε με σκαλίσματα και κεντήματα είναι εύκολο, δύσκολο αλλά απαραίτητο είναι να του καλλιεργήσουμε την ευλάβεια, την ευσέβεια και την προσευχή. Εύκολο επίσης είναι να τον κάνουμε να ασχολείται με το τι και πόσο παλιό είναι το άμφιο του ιερέα ή του αρχιερέα και με το πώς αποδόθηκαν οι λειτουργικοί ύμνοι από τους ιεροψάλτες, αλλά δύσκολο είναι να τον συνηθίσουμε να εντρυφά στα λόγια του Ευαγγελίου και στα νοήματα των ευχών, που δεν έχουν επίδραση όσο δυνατά και αν διαβάζονται από τον λειτουργό, αν δεν απευθύνονται σε πιστούς που τις κατανοούν και τις ενστερνίζονται.
Καιρός είναι λοιπόν να αφήσουμε την εύκολη «μεγαλοπρέπεια» και να βιώσουμε το νόημα της πραγματικής πνευματικής ορθόδοξης λαμπρότητας, πέρα από «στολές» και «επιστήθιους σταυρούς» - πέρα από αυστηρές εντολές νεαρών και κατά κανόνα ανίδεων ιερατικώς προϊσταμένων, οι οποίοι καμιά φορά συμπεριφέρονται σαν να ανακάλυψαν τον τροχό - με διάκριση, πίστη, μελέτη και συναίσθηση της ιερότητας των ακολουθιών.
Κι αυτή η συναίσθηση θα φέρει την βίωση της λειτουργικής λαμπρότητας χωρίς να χρειάζεται η διαμεσολάβηση υλικών όπως υφάσματα, ξύλα και μέταλλα, που αν δεν νοηθούν στην διάσταση της πνευματικής τους λειτουργικότητας παραμένουν απλή και αδρανής ύλη.

π.Σπυρίδων Σκουτής: Ορθόδοξος "ασθενής"

Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η πανδημία του κορονοϊού μας ξεγύμνωσε κυριολεκτικά σε πνευματικό και εκκλησιαστικό επίπεδο. Γίναμε χίλια κομμάτια, απομακρυνθήκαμε ο ένας από τον άλλο και όλα αυτά για να υποστηρίξουμε τον Χριστό και την πίστη!!! Χαλάσανε φιλίες, εκτροχιάστηκαν πνευματικά οι άνθρωποι. Η πανδημία του κορονοϊού έδειξε κάτι που θα μας ξινίσει αν το ακούσουμε αλλά είναι η αλήθεια και θέλει πνευματικά κότσια να το δεχτούμε: “Ότι έχουμε επιφανειακή ορθόδοξη πνευματικότητα”. Αντί να ενωθούμε, διαλυθήκαμε, αντί να είμαστε αγκαλιά, γυρίσαμε τις πλάτες μας ο ένας στον άλλο για το ποιος έχει δίκιο και περισσότερο “Χριστό” στο μυαλό του. Πάσχουμε από καρδιακό βίωμα. Αντί να είμαστε, να μιλάμε και να πράττουμε “«Ἐν ἑνὶ στόματι καὶ μιᾷ καρδίᾳ»” γίναμε χίλια στόματα και κομματιασμένες καρδιές.
Ρίξαμε πυρά σε ιερείς, δεσποτάδες, Συνόδους, Εκκλησίες και αντί όλοι μαζί να είμαστε ένα, ακόμα και στο λάθος, ακόμα και στην κατηφόρα , ακόμα …….. , διαλυθήκαμε.
Πολλοί είναι όσοι έπεσαν στο αμάρτημα της ιεροκατηγορίας. Αυτό που πρέπει να μας απασχολεί περισσότερο δεν είναι το πότε θα ανοίξουν οι Εκκλησίες για να κοινωνήσουμε αλλά να εξομολογηθούμε τον βόρβορο που εξαπολύσαμε για την Εκκλησία, τους ιερείς, τους δεσποτάδες και τους πατριάρχες. Πολλές ρουφιανιές σε ιερείς δεν έγιναν από μουσουλμάνους αλλά από δικούς μας ανθρώπους, ίσως και από ανθρώπους που είχαμε δίπλα μας.
Ούτε ευγένεια δεν έχουμε στη διαφωνία και τη διαφορετικότητα των απόψεων. Η υπακοή καρποφορεί εκεί που διαφωνείς, αλλά δυστυχώς δεν την μπορούμε την υπακοή διότι η χαρά της υπακοής θέλει μετανοημένη καρδιά. Το θέμα δεν είναι να έχεις δίκιο αλλά το πως το εκφράζεις, διότι αν το εκφράσεις λάθος το χάνεις.
Θέλουμε ό,τι θέλουμε εδώ και τώρα. Θέλουμε να κοινωνήσουμε όπως εμείς θέλουμε , θέλουμε τον Χριστό που έχουμε μέσα στο μυαλό μας, θέλουμε την Ορθοδοξία όπως τη φανταζόμαστε. Όλη μας η πνευματική ζωή ένα ΕΓΩ και ένα ΘΕΛΩ.
Πόσοι άνθρωποι προσευχήθηκαν για τους κληρικούς και την Ιερά Σύνοδο;
Σκέφτηκε κανείς τον ιερέα που λειτουργεί με άδεια στασίδια και δακρυσμένη και τραυματισμένη καρδιά; Για τους περισσότερους ο ιερέας είναι ο θρησκευτικός υπάλληλος… τίποτε περισσότερο πέρα από αυτό .
Σκέφτηκε κανείς αυτόν τον άνθρωπο πίσω από το ράσο που προσεύχεται για όλους και δέχεται σφαίρες από παντού ακόμα και από μέλη της οικογένειάς του; Σκέφτηκε κανείς ποτέ αυτόν τον άνθρωπο έστω και στην προσευχή του; Έστω με έναν προσευχητικό λογισμό ;
Ακούσαμε απίστευτα πράγματα ακόμα και να φύγουμε από την Εκκλησία να ανοίξουμε άλλους δρόμους, να σπάσουμε πόρτες Εκκλησιών και να βγούμε στις πλατείες με τα Άγια Ποτήρια.
Τελικά στην Ελλάδα έχουμε πολλές “ατομικές Ορθοδοξίες”. Οι περισσότεροι ψάχνουν “μαγικά” θαύματα για να στηρίξουν κάποια εσωτερική πίστη. Ο ένας πιστεύει στη φλεγόμενη Αγία Τράπεζα που τελικά δεν ήταν από τον τάφο του Γέροντος Εφραίμ, ούτε η φωτιά ήταν το άκτιστο Φως, ο άλλος λέει ότι ήρθε το τέλος του κόσμου και ο αντίχριστος, ο άλλος θέλει Άγιο Φως στο σπίτι του αλλά δεν θέλει να μετανοήσει και να εξομολογηθεί. Άλλος νομίζει ότι κάνοντας ένα σταυρό με λάδι στο παράθυρο του σπιτιού του θα φύγει το κακό από την οικογένειά του αλλά την αγάπη μέσα στο σπίτι του μπορεί να μην θέλει να τη βάλει.
Ουρλιάζουμε για να κοινωνήσουμε τον Χριστό αλλά με το στόμα μας έχουμε θάψει τους μισούς παπάδες της υφηλίου. Θέλουμε όμως να κοινωνήσουμε…
Φωνάζουμε έστω και δικαίως γιατί δεν χτυπάνε οι καμπάνες αλλά έπρεπε σαν ήχος καμπάνας να ακούγονται τα γόνατά μας από τις μετάνοιες αλλά που…
Τα πληκτρολόγια πήραν φωτιά ενώ έπρεπε να είχαμε λιώσει τα κομποσχοίνια…
Νομίζουμε ότι έχουμε τη σωτηρία στο τσεπάκι μας. Έχουμε μια Ορθοδοξία που αν δούμε κάποιον αλλόθρησκο στον παράδεισο θα πούμε στον Χριστό “Είπαμε! ΟΧΙ και έτσι !!! Το παράκανες!!!!”.
Ακούμε πολλές φορές από “Ορθόδοξους Χριστιανούς” και ανθρώπους της Εκκλησίας απίστευτα πράγματα : Να πεθάνουν οι μετανάστες, να κρεμάσουμε τους Ομοφυλόφιλους, να ξυρίσουμε τους παπάδες και τους δεσποτάδες αλλά κατά τα άλλα θέλουμε να κοινωνήσουμε τον Χριστό…
Δεν θέλει κανείς να του δείξω το inbox από το email μου, το viber, το messenger διότι τα λόγια από ανθρώπους που ήθελαν να κοινωνήσουν ντρέπομαι μόνο που τα διαβάζω…
Ύβρεις από αγνώστους απλά επειδή φοράμε ράσο και δεν βγήκαμε με τα καλάσνικοφ για να ανοίξουμε τις πόρτες των Εκκλησιών και να κηρύξουμε πόλεμο κατά των αντίχριστων.
Δεν ξέρω τι συμβαίνει αλλά είδα σε πολλές περιπτώσεις περισσότερο Χριστό σε ανθρώπους που χαρακτήριζαν τον εαυτό τους “άθεο” και περισσότερο σκοτάδι σε ανθρώπους που έκαναν μεγάλους σταυρούς και καμάρωναν ότι ήταν και άνθρωποι της Εκκλησίας. Τελικά όμως αυτοί οι άθεοι δεν ήταν άθεοι απλά απέρριπταν τον Θεό των Φαρισαίων.
Υπάρχουν όμως ακόμα ψυχούλες που το λέει η καρδιά τους αλλά δεν τον λένε σε κανέναν παρά μόνο ψιθυριστά στην εικόνα του Κυρίου. Χαίρομαι όταν συναντώ πιστούς που έχουν υγιή πίστη με γνώση αλλά και με μετάνοια. Αυτές οι ψυχές διασώζουν το γνήσιο Ορθόδοξο φρόνημα.
Σε έναν κόσμο βαβούρας, χάους, τελικά ο καλύτερος δρόμος είναι αυτός της σιωπής, της υπακοής και της προσευχής…. αλλιώς χάνεσαι τελείως και σε τρώει το τέρας της υπερηφάνειας και της αυτοδικαιώσεως που νομίζει ότι πιστεύει στον Χριστό αλλά το παίζει Χριστός ο ίδιος, δηλαδή είναι στην ουσία αντίχριστος.
Εύχομαι το αναστάσιμο Φως να φανερώσει τα χάλια μας και να τα θεραπεύσουμε… Χριστός Ανέστη!

Πηγή: euxh.g| Ι.Μ.Λαρίσης

Ο άνθρωπος που αισθάνεται τύψεις και ενοχές για τις αμαρτίες του…

Ο άνθρωπος που αισθάνεται τύψεις και ενοχές για τις αμαρτίες του…
Μια προσεκτική εξέταση του εαυτού μας μπορεί να αποβεί λυτρωτική. Όμως κι εδώ υπάρχει μια παγίδα. Αναλογιζόμενοι τις αμαρτίες μας και την κατάντια μας πολλές φορές κατακλυζόμαστε από βαριά αισθήματα ενοχής.

Η κατάσταση αυτή της ενοχής δεν έχει σχέση με την αληθινή μετάνοια , αλλά μπορεί να οδηγήσει στην αίρεση, γιατί δηλώνει: α) φόβο για την επερχόμενη τιμωρία , από μέρους του Θεού (δηλαδή, τελικά, ο Θεός δεν είναι πατέρας που μας περιμένει με ανοιχτή την αγκαλιά, αλλά μόνον αδυσώπητος δικαστής και σκληρός τιμωρός), και β) αμαρτωλή έπαρση και εγωισμό («πώς είναι δυνατόν εγώ να έχω κάνει τέτοια αμαρτία…!»).
Ο άνθρωπος που αισθάνεται τύψεις και ενοχες, μάλλον δύσκολα μπορεί να δεχτεί το έλεος του Θεού. Και τότε ζητάει εξιλεωτικές τιμωρίες.

Ο άσωτος της παραβολής , συναισθανόμενος την κατάστασή του, δεν αισθάνεται ενοχή, αλλά λύπη.
Λύπη για την κατάστασή του∙ λύπη γιατί έθλιψε τον πατέρα του και δεν στάθηκε άξιος της αγάπης του. Γνωρίζει πως ο πατέρας του συνεχίζει να τον αγαπάει. Έχει την βεβαιότητα ότι θα τον ξαναδεί γι’ αυτό και παίρνει την απόφαση να επιστρέψει.

Μητροπολίτου Αργολίδος Νεκταρίου
Μετάνοια και Εξομολόγηση. Επιστροφή στο Θεό και στην Εκκλησία του
Εκδόσεις Επιστροφή

Άγιος Νεκτάριος: Ο αχάριστος είναι αναίσθητος

Άγιος Νεκτάριος: Ο αχάριστος είναι αναίσθητος
Αγνωμοσύνη είναι η λησμοσύνη τής ευεργεσίας που έγινε και η έλλειψη κάθε φιλικού αισθήματος
Αχαριστία είναι η απροθυμία να ανταποδώσει κανείς τη χάρη που έλαβε.
Ο αγνώμων έχει αναίσθητη ψυχή, γιατί είναι αναίσθητος στην ευεργεσία που δέχτηκε. Ο αγνώμων έχει ασυμπαθή καρδιά, γιατί καμιά συμπάθεια δεν γεννιέται για τον ευεργέτη, ούτε αναπτύσσεται κανένα συναίσθημα αγάπης προς αυτόν. Η καρδιά του είναι άδεια από αγάπη.

Ο αγνώμων δεν αγαπάει ούτε τον Θεό που τον γέμισε με αγαθά ικανοποιώντας τις επιθυμίες του. Γιατί αφού τον ευεργέτη του που βλέπει δεν αγαπάει, πώς θα μπορούσε να αγαπάει τον Θεό που δεν βλέπει;
Ο αγνώμων έχει διεστραμμένο μυαλό, γιατί πείθει τον εαυτό του με παραλογισμούς, ότι δεν οφείλει καμιά χάρη στον ευεργέτη του και καμιά ευγνωμοσύνη.

Τελείωση και πτώση: Αποτυχία θέωσης και όχι υπακοής π. Ι. Ρωμανίδης

Μετάφραση στη Δημοτική αποσπάσματος της Εισαγωγής 

της β΄ έκδ. του βιβλίου "Το προπατορικό αμάρτημα".

ΟΟΔΕ

(...) Οι Πατέρες και συγγραφείς της υπό εξέταση περιόδου (των πρώτων χριστιανικών αιώνων) πραγματεύονται το θέμα για την πτώση υπό τις συνηθισμένες μορφές της βιβλικής παράδοσης¹⁴⁴, επιπλέον όμως προσθέτουν ορισμένα ουσιαστικά στοιχεία για τον Χριστιανισμό, τα οποία πήραν από την διδασκαλία του Χριστού για τον ανθρώπινο προορισμό. 

Δεν ερμηνεύουν, δηλαδή, το έργο του Χριστού σύμφωνα με ορισμένες φιλοσοφικές προκαταλήψεις σχετικά με τον Αδάμ ή τον άνθρωπο, όπως συνηθίζεται πλέον στη δύση, αλλ' ο Αδάμ ερμηνεύεται από την άποψη του Χριστού. Δεν είναι ο πρώτος Αδάμ το κλειδί της Καινής Διαθήκης. Αντιθέτως ο δεύτερος Αδάμ είναι το κλειδί της Παλαιάς Διαθήκης. Το κάλυμμα της Παλαιάς Διαθήκης μόνο «εν Χριστώ καταργείται»¹⁴⁵. Έτσι η απαγορευτική εντολή που δόθηκε στον Αδάμ και την Εύα από τον Θεό ερμηνεύεται με αυτόν τον τρόπο από τους πρώτους Χριστιανούς, ώστε να μεταμορφωθεί ο φαινομενικά αρνητικός χαρακτήρας της σε θετικό.

Σύμφωνα με αυτά ο Θεόφιλος Αντιοχείας επιδέξια συναρμολογεί τα σχετικά με την πτώση που περιγράφονται στη Γένεση με τα περί ηθικής τελείωσης της Καινής Διαθήκης και διατυπώνει την άποψη, ότι ο Θεός έβαλε τον άνθρωπο στον παράδεισο, για να γίνει τέλειος και μέσω της τελείωσης να φθάσει στη θέωση¹⁴⁶.

«Μετέθηκεν δε αυτόν ο Θεός εκ της γης, εξ ής εγεγόνει, εις τον παράδεισον, διδούς αυτώ αφορμήν προκοπής, όπως αυξάνων και τέλειος γενόμενος, έτι δε και θεός αναδειχθείς, ούτω και εις τον ουρανόν αναβή… έχων αϊδιότητα. Το δε ειπείν “εργάζεσθαι” ουκ άλλην τινά εργασίαν δηλοί αλλ’ ή το φυλάσσειν την εντολήν του Θεού…»¹⁴⁷.

(Μετάφραση: "Αλλά τον μετέθεσε ο Θεός από τη γη από την οποία έγινε, στον παράδεισο, δίνοντάς του αφορμή προκοπής, έτσι ώστε αυξάνοντας και γινόμενος τέλειος, ακόμα και θεός αναδεικνυομενος, έτσι και στον ουρανό να ανεβεί... έχοντας αϊδιότητα. Όσο για το "εργάζεσθαι" που ειπώθηκε, δεν δηλώνει καμία άλλη εργασία, αλλά μάλλον το να φυλάει την εντολή τού Θεού...")

Η εντολή, για τον Θεόφιλο, είναι ένα από τα μέσα της τελειοποίησης και θέωσης του ανθρώπου. Το ξύλο [=δέντρο] της γνώσης δεν ήταν κάτι το αρνητικό, που υπάρχει δήθεν με σκοπό να θανατώσει τον άνθρωπο, εάν τυχόν παρέβαινε την αστυνομική διάταξη του Θεού και έτρωγε από αυτό.

«Το μεν ξύλον το της γνώσεως αυτό μεν καλόν και ο καρπός αυτού καλός. Ου γάρ, ως οίονταί τινές, θάνατον είχεν το ξύλον, αλλ’ η παρακοή. Ου γάρ τι έτερον ήν εν τω καρπώ ή μόνον γνώσις. Η δε γνώσις καλή, επάν αυτή οικείως τις χρήσηται»¹⁴⁸.

(Μετάφραση: "Το μεν ξύλο τής γνώσεως, αυτό μεν ήταν καλό και ο καρπός του καλός. Επειδή δεν είχε θάνατο το ξύλο, (όπως νομίζουν μερικοί), αλλά η παρακοή. Επειδή τι άλλο υπήρχε στον καρπό, παρά μόνο γνώση; Και η γνώση είναι καλή, αν κάποιος τη χρησιμοποιήσει σωστά".)

 

Ο Θεός απαγόρευσε το ξύλο [=το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού, κατά την Παλ. Διαθήκη] όχι επειδή ήταν κακό καθ’ εαυτό και θανατηφόρο για τον άνθρωπο, αλλά επειδή ο άνθρωπος που δεν τελειοποιήθηκε, δεν ήταν ακόμα σε θέση ν' αφομοίωσει κατάλληλα τις γνώσεις από το ξύλο. Ο άνθρωπος, όντας ακόμα νήπιος σύμφωνα με τον Θεόφιλο, είχε ανάγκη αρκετής πνευματικής άσκησης και δοκιμασίας, για να φθάσει στη δυνατότητα να φάει ακίνδυνα από το ξύλο της γνώσης.

«Διό ουχ ως φθονών αυτώ ο Θεός, ως οίονταί τινες, εκέλευσεν μη εσθίειν από τη γνώσεως. Έτι μην και εβούλετο δοκιμάσαι αυτόν, ει υπήκοος γίνεται τη εντολή αυτού»¹⁴⁹.

(Μετάφραση: "Γι' αυτό ο Θεός δεν τον διέταξε να μη φάει από τη γνώση, σαν να τον φθονεί, όπως νομίζουν μερικοί. Ακόμα ούτε και βουλόταν να τον δοκιμάσει, αν θα είναι υπάκουος στην εντολή Του."

Παρακούοντας όμως ο άνθρωπος την εντολή του Θεού για την τελείωση και ακολουθώντας τη μέθοδο θέωσης που υποδείχθηκε από τον διάβολο, αστόχησε πλέον στον αρχικό του προορισμό και αντί να γίνει αθάνατος έγινε θνητός. Έτσι «αυτός εαυτώ αίτιος ή του θανάτου»¹⁵⁰. (Μετάφραση: αυτός ήταν για τον εαυτό του αίτιος τού θανάτου"). 

«Άλλως τε επάν νόμος κελεύση απέχεσθαι από τινος και μη υπακούη τις, δήλον ότι ουχ ο νόμος κόλασιν παρέχει, αλλά η απείθεια και η παρακοή»¹⁵¹. (Μετάφραση: "Άλλωστε, όταν νόμος δίνει εντολή να απέχει κάποιος από κάτι και αυτός δεν υπακούει, είναι φανερό ότι δεν τιμωρεί ο νόμος, αλλά η απείθεια και η παρακοή"). 

Είναι φανερό ότι καθόλου δεν σκεφτόταν ο Θεόφιλος περί της πτώσης σαν να επρόκειτο για σχέση μεταξύ πολιτών και αστυνομίας. Η πτώση γι’ αυτόν είναι η αποτυχία του ανθρώπου να γίνει τέλειος, εξαιτίας της προσβολής από τον σατανά εναντίον των απατηθέντων πρωτοπλάστων, και κατά συνέπεια η κυριαρχία του θανάτου και της φθοράς πάνω στους ανθρώπους.

Εικ. από εδώ

Ο Άγιος Ειρηναίος πραγματεύεται το δόγμα για την πτώση κατά την ίδια μέθοδο με το Θεόφιλο, αλλά λεπτομερέστερα. Κατά τον Επίσκοπο Λουγδούνων οι πρωτόπλαστοι δεν δημιουργήθηκαν ηθικώς τέλειοι, επειδή απλούστατα αυτό θα σήμαινε έλλειψη ελεύθερης βούλησης, ενώ οι πράξεις των ανθρώπων στην πραγματικότητα δεν θα είχαν καμία ηθική σημασία. «Ούτως… η αγαθότης αυτών ουδεμίαν θα είχε σημασίαν, διότι θα ήτο της φύσεως αυτών και ουχί της βουλήσεως. Θα ήσαν μεν ούτοι κάτοχοι του αγαθού αυτομάτως ουχί δε δια της εκλογής»¹⁵². Ούτε όμως πλάσθηκαν φύσει ατελείς, διότι τότε ο Θεός θα ήταν αίτιος της πτώσης.

«Ει φύσει οι μεν φαύλοι, οι δε αγαθοί γεγόνασιν, ούθ’ ούτοι επαινετοί, όντες αγαθοί, τοιούτοι γαρ κατεσκευάσθησαν· ούτ’ εκείνοι μεμπτοί, ούτω γεγονότες. Αλλ’… οι πάντες της αυτής εισί φύσεως, δυνάμενοι τε κατασχείν και πράξαι το αγαθόν, και δυνάμενοι πάλιν αποβαλείν αυτό και μη ποιήσαι»¹⁵³.

"Εάν οι μεν φαύλοι, αλλά και οι αγαθοί, έγιναν έτσι εκ φύσεως, τότε ούτε αυτοί είναι επαινετοί επειδή είναι αγαθοί, (αφού έτσι κατασκευάσθηκαν), ούτε οι άλλοι μεμπτοί, (επειδή έτσι έγιναν). Όμως... οι πάντες είναι τής ίδιας φύσεως, ώστε να μπορούν να κατακτήσουν και να πράξουν το αγαθό, και με τη δυνατότητα πάλι, να το αποβάλλουν και να μη το πράξουν".

Παρ’ όλα αυτά, ο προορισμός του ανθρώπου δεν ήταν να μείνει, όπως τον έκτισε ο Θεός, αφού πλάσθηκε για να γίνει τέλειος και έτσι να θεοποιηθεί· πλάσθηκε όμως για να γίνει τέλειος, όχι επειδή ήταν φύσει ελαττωματικός και ηθικά στερημένος, αλλά επειδή η ηθική τελείωση πραγματοποιείται μόνο σε κατάσταση πλήρους ελευθερίας¹⁵⁴.

«…Την αρχήν ο μεν Θεός δυνατός ήν διδόναι το τέλειον τώ ανθρώπω, εκείνος δε άρτι γεγονώς, αδύνατος ήν λαβείν αυτό, ή και λαβών χωρήσαι, ή χωρήσας κατασχείν… Ου περί τον Θεόν μεν το αδύνατον και ενδεές, αλλά περί τον νεωστί γεγονότα άνθρωπον, ότι μη αγένητος ήν. Τέλειος γαρ ο αγέννητος· ούτος δε εστί Θεός. Έδει δε τον άνθρωπον πρώτον γενέσθαι, και γενόμενον αυξήσαι, και αυξήσαντα ανδρωθήναι, και ανδρωθέντα πληθυνθήναι, και πληθυνθέντα ενισχύσαι, και ενισχύσαντα δοξασθήναι, και δοξασθέντα ιδείν τον εαυτού Δεσπότην»¹⁵⁵.

(Μετάφραση: "Ο μεν Θεός ήταν δυνατός να δώσει από την αρχή το τέλειο στον άνθρωπο, όμως εκείνος έχοντας γίνει πρόσφατα, αδυνατούσε να το λάβει, ή λαμβάνοντάς το, να το αφομοιώσει, ή αφομοιώνοντάς το, να το κάνει κτήμα του... Δεν σχετίζεται με τον Θεό το αδύνατο και το ελλειπές, αλλά με τον άνθρωπο που έγινε πρόσφατα, επειδή δεν είναι άναρχος. Επειδή ο άναρχος είναι τέλειος, και αυτός είναι ο Θεός. Έτσι έπρεπε ο άνθρωπος πρώτα να φτιαχθεί, και αφού φτιαχθεί να μεγαλώσει, και αφού μεγαλώσει να ανδρωθεί, και αφού ανδρωθεί να πληθυνθεί, και αφού πληθυνθεί να ενισχυθεί, και αφού ενισχυθεί να δοξασθεί, και αφού δοξασθεί, να μπορέσει να δει τον Δεσπότη του").

Όπως ο Θεός είναι τέλειος κατά πάντα και ελεύθερος από κάθε ανάγκη, έτσι και ο άνθρωπος πλάσθηκε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού, για να αποκτήσει την τελείωση, χωρίς όμως να βιάζεται από κανέναν. «Ο Θεός εδημιούργησε τον άνθρωπον ελεύθερον απ’ αρχής, και κεκτημένον την δύναμιν, ως κέκτηται την ιδίαν αυτού ψυχήν, να υπακούη εκουσίως εις τας εντολάς του Θεού, ουδέ δια της του Θεού βίας· διότι δεν υπάρχει βία παρα τώ Θεώ, αλλά μόνον ευδοκία υπάρχει αιωνίως παρ’ Αυτώ»¹⁵⁶. Ο Θεός καθοδηγεί τους ανθρώπους όχι αναγκαστικά, αλλά με συμβουλές, νουθεσίες και εντολές. «Ταύτα γαρ πάντα το αυτεξούσιον επιδείκνυσι του ανθρώπου, και το συμβουλευτικόν του Θεού… αποτρέποντος μεν του απειθείν αυτώ, αλλά μη βιαζομένου»¹⁵⁷. (Μετάφραση: Επειδή όλα αυτά επιδεικνύουν το αυτεξούσιο τού ανθρώπου, και το συμβουλευτικό τού Θεού... που αποτρέπει μεν την απείθεια σ' αυτόν, αλλά χωρίς να τον αναγκάζει").

 

Στις παραπάνω απόψεις περί των σχέσεων μεταξύ τελείωσης και πτώσης δεν παρουσιάζεται το αδιέξοδο¹⁵⁸ που δημιουργήθηκε από τον Αυγουστίνο. Στους συγγραφείς που εξετάζουμε δεν πρόκειται για πτώση από την ήδη αποκτηθείσα ιδιοτελή ευδαιμονία, αλλά για πτώση από την οδό προς την τελείωση. Ο άνθρωπος δηλαδή δεν έπεσε από την απολύτως ικανοποιημένη επιθυμία στην ανεκπλήρωτη επιθυμία, αλλ’ αστόχησε στον προορισμό του και έπεσε κάτω από την εξουσία του θανάτου. Η αστοχία αυτή του προορισμού δεν σημαίνει αποτυχία του ανθρώπου να ικανοποιηθεί, αλλά αποτυχία να τελειοποιηθεί στην κατά Θεόν ανιδιοτελή αγάπη, η οποία «ου ζητεί τα εαυτής» ("δεν ζητάει τα δικά της").

Δείτε, παρακαλώ, επίσης: 

Το προπατορικό αμάρτημα. Σε τι συνίσταται; π. Ιωάννη Ρωμανίδη

Σημειώσεις

---

144. Ο Άγιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης, ο οποίος δεν παραδέχεται την κατά γράμμα ερμηνεία και ιστορικότητα της διήγησης της Γενέσης για την πτώση (J. Turmel, όπως παραπάνω, τόμ. 1, σελ. 290-291), παρέχει την πληροφορία ότι ο Ειρηναίος εξελάμβανε και αυτός την ίδια βιβλική μαρτυρία όχι «ιστορικά» αλλά «πνευματικά». Κ. R. Hagenbach, όπως παραπάνω, σελ. 118, σημ. 3. Η είδηση αυτή, όμως, αντίκειται προς την συνολική έκθεση του Ειρηναίου σχετικά με την πτώση, τουλάχιστον στα σωζόμενα έργα του. Στο ίδιο· F. Vernet, Irenee, στο «Dict. Theol. Cath. », τομ. VII, σελ. 2457. Δες απόσπασμα 13, ΒΕΠΕΣ, τόμ. 5, σελ. 175 και μετά.

145. Β΄ Κορ. 3, 14.

146. Ο άνθρωπος «δεν πλάσθηκε, σύμφωνα με την Π. Δ., τέλειος αλλ’ ικανός να γίνει τέλειος». Β. Μ. Βέλλα, Όπως παραπάνω, σελ. 10.

147. Όπως παραπάνω, Β΄, 24.

148. Στο ίδιο Β΄, 25. Ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός διδάσκει ακριβώς τα ίδια περί του ξύλου της γνώσεως. Δες Α. Ηarnack, Lehrbuch, τόμ. 2, σελ. 154.

149. Προς Αυτόλυκον Β, 24

150. Στο ίδιο Β΄, 27.

151. Στο ίδιο Β΄, 25.

152. Έλεγχος, Δ΄, XXXVII, 6.

153. Στο ίδιο Δ΄, XXXVII, 2.

154. Στο ίδιο Δ΄, XXXVII, 17.

155. Στο ίδιο Δ΄, XXXVIII, 23. Το «ίδειν» δεν αναφέρεται στη θεία ουσία. Στο ίδιο Γ΄, XXIV, 2. Ο Ειρηναίος πουθενά δεν γράφει ότι ο Λόγος αποκαλύπτει στους αγγέλους και στους ανθρώπους τη θεία ουσία όπως εσφαλμένα ισχυρίζεται ο R. Seeberg. Όπως παραπάνω, τόμ. Ι, σελ. 322.

156. Στο ίδιο Δ΄, XXXVII, 1.

157. Στο ίδιο Δ΄, XXXVII, 3.

158. Δες παραπάνω, σημ. 2, σελ. 120· Χ. Ανδρούτσου, όπως παραπάνω, σελ. 139.

Αναρτήθηκε από ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ στις 11:55 π.μ.